حسابداری پیمانکاری2

مقدمه: پیمانکاری فعالیتی گسترده است که حوزه های متنوعی مانند سد سازی، راه سازی، ساختمان سازی، تاسیسات نفت و گاز و خدمات را پوشش می دهد. فرایند پیمانکاری دارای جزییات فنی زیادی است که از تهیه اسناد مناقصه شروع می شود و تا تحویل قطعی کار به کارفرما ادامه می یابد. پیچیدگی کار در پیمانکاری و روابط بین کارفرما و پیمانکار دولتها را وادار می کند مقررات لازم را برای پیشبرد فعالیتهای پیمانکاری تدوین و اجرا کنند.

یکی از مقررات مهم در حوزه پیمانکاری شرایط عمومی پیمان است که در پنج فصل و 45 ماده تنظیم شده است و در آن تاییدات و تعهدات پیمانکار، تعهدات و اختیارات کارفرما، تضمین پرداخت، تحویل کار و حوادث قهری و...مشخص شده اند. مهمترین مساله ی حسابداری برای پیمانهای بلند مدت زمان شناسایی درآمد و سود یا به عبارت دیگر تخصیص درآمدها و هزینه های پیمان به دوره هایی است که در آن دوره ها عملیات موضوع پیمان اجرا می شود.

تعاریف:

کارفرما: اشخاص حقیقی و یا حقوقی که عملیاتی را برای اجرا و ساخت و ساز به اشخاص دیگر واگذار میکنند.

پیمانکار:اشخاص حقیق و یا حقوقی که عملیاتی را اجرا می کنند و طرف دیگر قرارداد می باشند.

قرارداد:توافق بین پیمانکار و کارفرما برای تکمیل یا ساخت یک عملیات را قرارداد می گویند.

مبلغ قرارداد:رقم توافق شده ای است که کارفرما متعهد می گردد آن را در پایان مدت و یا در مقاطع معین پرداخت نماید.

قرارداد دست دوم:برخی اوقات پیمانکار اصلی )دست اول( یک بخش از کار را به پیمانکار دست دوم واگذار مینماید و برای انجام عملیاتی مانند رنگ کاری، سنگ ریزی کف و غیره با او قرارداد منعقد می نماید در این صورت این قرارداد را دست دوم می گویند.

صورت وضعیت: صورتحسابی است که وضعیت کارهای انجام شده را از ابتدای کار تا تاریخ صورت وضعیت به صورت انباشته نشان می دهد و به طور ادواری )معمولا( ماهیانه برای کارفرما فرستاده می شود.

پیمان در جریان پیشرفت : حسابی است که برای انباشت مخارج ساخت پروژه استفاده می شود.

کارگواهی شده:پیمانکار بر اساس درصد پیشرفت کار در مقاطع مختلف اقدام به تهیه و ارسال صورت وضعیت برای کارفرما می نماید. این صورت وضعیتها باید به تایید دستگاه نظارت و یا ناظر مقیم که از سوی کارفرما تعیین می شود برسد. مبلغ کار انجام شده توسط پیمانکار که به تایید دستگاه نظارت برسد کار گواهی شده نام دارد.

کار گواهی نشده:اگر پیشرفت عملیات نامطلوب باشد و به مرحله مورد انتظار نیز نرسد، اگرچه فعالیت تکمیل واجرا شده است، بعلت نداشتن کیفیت تایید نخواهد شد. لذا در اصطلاح به آن کار گواهی نشده می گویند.

قرارداد امانی: وضع برخی از پیمانها به نحوی است که از قبل نمی توان مخارج آنرا برآورد کرد. در این موارد پیمانکار بهای تمام شده واقعی را که حاشیه سودی به آن اضافه شده باشد قبول می کند. این سود می تواند به شکل رقم ثابت یا درصدی نسبت به بهای تمام شده باشد.

قرارداد مقطوع: در این قراردادها پیمانکار در مورد مبلغ مقطوع کلی و یا مبلغ معینی برای هر واحد کار با کارفرما توافق مینماید، لکن در متن قرارداد ماده ای برای جبران خسارات از نظر تطبیق دادن تغییرات قیمت در مواد و دستمزد که در بازار دچار نوسانات شده است منظور می نماید این ماده بیشتر در مورد قراردادهای بلند مدت اجرا می شود تا پیمانکار و کارفرما را در مقابل تغییرات نامطلوب بهای مواد و دستمزد حفظ کند.

ناظر مقیم:کسی است که از طرف کارفرما یا دستگاه نظارت برای نظارت مستقیم در اجرای عملیات کارگاه تعیین و کتباً به پیمانکار معرفی می شود و اصولاً مقیم کارگاه خواهد بود.

کارگاه: مراد از کارگاه و محل کار کلیه ی اراضی و محل هایی است که عملیات موضوع پیمان در آنها اجرا میگردد.

طرح عمرانی: مجموعه خدمات و عملیات مشخصی است که بر اساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه اجرایی انجام می شود طی مدت معین و با اعتبار معین برای تحقق بخشیدن به هدفهای برنامه عمرانی 4 ساله به صورت سرمایه گذاری ثابت شامل هزینه های غیر ثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و با مطالعات اجرا می شود.

موضوعات اساسی حسابداری پیمانکاری

در خصوص حسابداری قراردادهای پیمانکاری دو موضوع کلی وجود دارد:

الف: نحوه شناسایی، تخصیص و ثبت هزینه های ساخت و تکمیل پیمان )هزینه یابی پیمان(

ب: نحوه زمان شناسایی و و محاسبه درامد حاصل از پیمانها و متعاقبا سود و زیان حاصل از پیمانها.

معمولا ساخت پیمانها متفاوت از یکدیگر بوده و لذا می بایست جهت هزینه یابی هر پیمان حساب جداگانهای را اختصاص داد. بر این اساس در هزینه یابی پیمانهای بلند مدت، اصول هزینه یابی سفارش کار استفاده می شود یعنی حسابداری پیمانها از نظر هزینه یابی جزءحسابداری صنعتی قرار می گیرد.

اما از حیث نحوه و زمان شناسایی و محاسبه درآمد حاصل از پیمانها، حسابداری پیمانها جزو حسابداری مالی قرار می گیرد.

زیرا نحوه و زمان شناسایی درآمد حاصل از پیمان ربطی به اصول هزینه یابی پیمانها نداشته و صرفا از اطلاعات آن در تعیین میزان درآمد حاصل از پیمانها استفاده می شود.

روشهای حسابداری پیمانهای بلند مدت

در ادبیات حسابداری پیمانکاری دو روش تکمیل کار و روش درصد پیشرفت کار )پیمان( برای حسابداری پیمانها به چشم می خورد.

تفاوت اصلی این دو روش در زمان شناسایی درآمد است.

 روش تکمیل کار:

در این روش سود زمانی شناسایی می شود که بخش اعظم عملیات مربوط به قرارداد پایان یافته و مخارج باقیمانده برای تکمیل کار غیر قابل توجه باشد. از مزایای این روش اینست که اندازه گیریها بر مبنای نتایج واقعی صورت میگیرد و ارقام برآوردی نمی باشد.

از معایب آن اینکه روش تکمیل کار عملکرد یک شرکت را در دوران اجرای عملیات پیمانکاری به نحو مطلوب نشان نمیدهد و تنها نتیجه پیمانهای تکمیل شده در هر دوره ی مالی را منعکس می کند.

در استاندارد حسابداری شماره 9 روش تکمیل کار پذیرفته شده نیست.

روش درصد پیشرفت کار:

بر اساس اصل تحقق درآمد شناخت درآمد موکول به کامل شدن فرایند کسب سود است اما روش درصد پیشرفت کار بر مبنای استدلالات زیر شناسایی درامد را در مقطعی زودتر از تکمیل فرایند کسب سود شناسایی می کند و مجاز شناخته میشود.

الف: بر اساس قراردادهای موجود شواهد کافی برای وصول درامد وجود دارد.

ب: در این روش عملیات با اطمینانی معقول قابل اندازه گیری است.

پ: به کارگیری این روش موجب اندازه گیری مناسب تری از سود دوره های مالی و رعایت مفهوم تطابق هزینه ها با درآمد است.

مرور مراحل اصلی پیمانکاری:

1- مطالعات مقدماتی

مخارج مطالعات مقدماتی طرح به عهده کارفرما بوده اما انجام آن به مهندسین مشاور واگذار می شود.

2- دعوت از پیمانکاران براى اجراى طرح

پس از آماده شدن اسناد و مدارک عملیات اجرایی طرح معمولا پیمانکاران از طریق مناقصه یا مذاکره از نوع و مشخصات طرح مطلع میشوند و در صورتی که مایل به اجرای طرح باشند اسناد و مدارک مناقصه را از کارفرما یا مهندسان مشاور تهیه وبرای بررسی و مطالعه در اختیارکادر فنی خود قرار میدهند.

حسابداری پیمانکاری

تعاریف

موضوعات اساسی حسابداری پیمانکاری

روشهای حسابداری پیمان

مرور مراحل اصلی پیمانکاری

مطالعات مقدماتی

دعوت از پیمانکاران برای اجرای طرح

شرکت در مناقصه

انعقاد قرارداد

پیش پرداخت به پیمانکار

تحویل و تجهیز کارگاه

ارائه صورت وضعیت

آزادسازی ضمانت نامه پیش پرداخت

تحویل موقت

صورت وضعیت قطعی

دوره تضمین

تحویل قطعی

صورتحساب نهایی

ثبت پرداخت مربوط حقوق و دستمزد

مثال جامع

آشنایی با حسابهای مواد

حسابهای ماشین آلات

سربار

محاسبه بهای تمام شده (بهای واقعی) پیمان در جریان پیشرفت

محاسبه بهای تمام شده کار گواهی شده(تائید شده)

محاسبه سود و زیان ظاهری

درصد پیشرفت کار

ثبت بستن حسابها

مواد و مصالح پای کار

مثال

گزارشهای مالی

مثال جامع

ضمیمه1- بیمه پیمانکاری

ضمیه 2- مالیات پیمانکاری

ضمیمه 3- نمودار محتوای عملیات پیمانکار

میزان جرائم مالیاتی در قانوم مالیاتهای مستقیم

 ماده 43 ق . م . م

تخلف بانکها و دیگر اشخاص از اجرای مواد 34 و 36 ق. م .م در مورد عدم ارائه صورت اموال متوفی به اداره امور مالیاتی یا تسلیم اموال به وراث قبل از صدور گواهینامه معافیت یا قبل از پرداخت مالیات یا قبل از تعیین ترتیب و تضمین پرداخت مالیات.

5% قیمت مال + مسئولیت تضامنی با وراث تا میزان مالی که نزد آنها بوده در پرداخت مالیات وجرائم متعلقه- در مورد بانکها و اشخاص دولتی ،کارمند متخلف و معاونین وی در تخلف نیز مسولیت تضامنی در پرداخت مالیات خواهند داشت. 

ماده 51 ق . م . م

تخلف از اخذ حق تمبر(تمبر چک ، سفته و ...) موضوع فصل پنجم قانون مالیاتهای مستقیم (مواد 44 تا51)

2 برابر حق تمبر + اصل حق تمبر 

ماده 138 ق . م . م

توقف طرح توسعه و بازسازی و نوسازی و تکمیل قبل از تکمیل

عدم بهره برداری از طرح ظرف یکسال پس از مهلت تعیین شده در طرح سرمایه گذاری 

تعطیل ، منحل یا منتقل نمودن طرح ظرف 5 سال پس از شروع بهره برداری 

اخذ مالیات معادل معافیتهای منظور شده ( که 50درصد مالیات متعلقه می باشد ) + 5/2 درصد جریمه ماهانه نسبت به مالیات پرداخت نشده 

ماده 169 ق . م . م

عدم کاربرد وسایل ، روشها ، صورت حسابها و فرم های مورد نظر سازمان امور مالیاتی برای نگهداری حسابها

بی اعتباری دفاتر قانونی برای مودیانی که ملزم به نگهداری دفاتر قانونی هستند و تعلق جریمه ای معادل 20 درصد مالیات منبع برای سایر مودیان

ماده 177 ق . م . م

عدم اعلام کتبی تاریخ شروع فعالیت توسط صاحبان مشاغل به اداره امور مالیاتی محل

جریمه ای معادل 10 درصد مالیات قطعی و محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیتهای مالیاتی از تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی

ماده 190 ق . م .م

پرداخت مالیات پس از سررسیدهای مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم

تعلق جریمه ای معادل 5/2 درصد مالیات به ازاء هر ماه

ماده 192 ق . م . م

1-عدم تسلیم اظهار نامه در موعد مقرر از سوی مودیانی که ملزم به تسلیم اظهارنامه هستند.

جریمه ای معادل 10 درصد مالیات متعلقه

2-عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مودیانی که ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل و درآمد و هزینه هستند.

جریمه ای معادل 40 درصد مالیات متعلقه + غیر قابل بخشش بودن جریمه

3-کتمان درآمد یا ابراز هزینه های غیر واقعی و غیر قابل قبول در اظهارنامه تسلیمی

جریمه ای معادل 40 درصد مالیات متعلقه + غیر قابل بخشش بودن جریمه

ماده 193 ق . م . م

عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر نسبت به مودیانی که مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند.

جریمه ای معادل 20 درصد مالیات برای هر یک از موارد مذکور + جریمه ای معادل 10 درصد مالیات برای رد دفتر 

عدم تسلیم اظهارنامه و تراز نامه و حساب سود و زیان در دوره ی معافیت

عدم استفاده از معافیت مقرر در سال مربوط

ماده 194 ق . م . م

اختلاف بیش از15%درآمداظهار شده مودی با درآمد مشخصه ی قطعی در مورد مودیانی که وفق ماده 158 قانون مالیاتهای مستقیم اظهارنامه آنان بدون رسیدگی قبول شده باشد.

لغو بخشودگی تا سه سال پس از ابلاغ مالیات مشخصه قطعی + دریافت جرائم متعلقه که قابل بخشش نیز نیستند.

ماده 195 ق . م . م

 جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی قبل از انحلال از لحاظ عدم تسلیم اظهار نامه حاوی صورت دارایی و بدهی موضوع ماده 114 قانون مالیاتهای مستقیم.

 در مورد عدم تسلیم اظهارنامه جریمه ای معادل دو درصد سرمایه پرداخت شده در تاریخ انحلال

 جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی قبل از انحلال از لحاظ تسلیم اظهار نامه خلاف واقع در مورد صورت دارایی و بدهی موضوع ماده 114 قانون مالیاتهای مستقیم.

 در مورد تسلیم اظهارنامه خلاف واقع یک درصد سرمایه پرداخت شده در تاریخ انحلال

ماده 196 ق . م . م

جریمه مدیر یا مدیران تصفیه شخص حقوقی در صورت تقسیم دارائی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی یا قبل از سپردن تأمین معادل میزان مالیات وفق ماده 118 قانون مالیاتهای مستقیم

معادل20درصد مالیات متعلقه

ماده 197 ق . م . م

عدم تسلیم صورت یا فهرست یا قرارداد یا مشخصات راجع به مودی در موعد مقرر و یا تسلیم آنها بر خلاف واقع از سوی اشخاصی که قانونا مکلف به تسلیم آنها هستند.

 در مورد حقوق 2 درصد از حقوق پرداختی + مسولیت تضامنی با مودی در جبران زیان وارده به دولت 

 در مورد پیمانکاری یک درصد کل مبلغ قرارداد + مسولیت تضامنی با مودی در جبران زیان وارده به دولت

ماده 199 ق . م . م

 عدم کسر و ایصال مالیاتهای تکلیفی مودیان دیگر در ظرف مهلت مقرر جز در مواردی که مسول کسر و ایصال مالیات شرکتهای دولتی، شهرداری ها یا وزارتخانه ها باشند موضوع ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم

 جریمه ای معادل 20 درصدمالیات پرداخت نشده + مسولیت تضامنی با مودی در پرداخت مالیات

 عدم کسر و ایصال مالیات درمواردی که مسول کسر و وصول مالیات وزارتخانه ، شرکتهای دولتی یا شهرداری ها باشند موضوع تبصره 1 ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم. 

 مسئولین امر مشمول مجازات طبق قانون تخلفات اداری خواهند بود.

 عدم کسر و ایصال مالیاتهای مودیان دیگر در ظرف مهلت مقرر بوسیله اشخاص حقوقی غیر دولتی موضوع تبصره 2 ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم.

 علاوه بر مسئولیت تضامنی نسبت به پرداخت مالیات به حبس تأدیبی از 3 ماه تا 2 سال محکوم خواهند شد به جز مواردی که مدیران اشخاص حقوقی برای پرداخت مالیات تامین سپرده باشند.

 عدم کسر مالیات مودیان دیگردر مواعد مقرر بوسیله اشخاص حقیقی موضوع تبصره 3 ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم.

 حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال

ماده 200 ق . م . م

عدم انجام تکالیف یا وظایف مالیاتی قانونی از سوی دفاتراسنادرسمی

مسولیت تضامنی سردفتر با مودی در پرداخت مالیات متعلقه + جریمه ای معادل20 درصد مالیات متعلقه و در صورت تکرار حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال

ماده 201 ق . م . م

استناد از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که بر خلاف حقیقت تهیه و تنظیم شده یا خودداری از تسلیم اظهار نامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود و زیان برای سه سال متوالی

حبس از 3 ماه تا 2 سال و محرومیت از کلیه معافیت ها و بخشودگیهای قانونی در مدت مذکور

ماده 211 ق . م . م

عدم پرداخت یا ترتیب ندادن پرداخت بدهی پس از ابلاغ برگ اجرائی

توقیف اموال منقول یا غیر منقول مودی به اندازه بدهی مودی اعم از اصل و جرایم متعلقه به اضافه 10 درصد بدهی

دانلود

سئوالات همایش مالیاتی

Goal seek و Lookup

ادامه قوانین دفاتر قانونی

ماده 155: سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هرسال شروع و به آخر اسفند همان سال ختم می شود لکن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی کند درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرارمی گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد .

ماده 156: اداره امور مالیاتی مکلف است اظهار نامه مودیان مالیات بردرآمد را در مورد درآمد هر منبع که در موعد مقرر تسلیم شده است حداکثر تا یک سال از تاریخ انقضای مهلت مقرر برای تسلیم اظهار نامه رسیدگی نماید . در صورتی که ظرف مدت مذکور برگ تشخیص درآمد صادر ننماید و یا تا سه ماه پس از انقضای یک سال فوق الذکر برگ تشخیص درآمد مذکور را به مودی ابلاغ نکند اظهار نامه مودی قطعی تلقی می شود . هرگاه پس از قطعی شدن اظهار نامه مالیاتی یا بعد از رسیدگی و صدور ابلاغ برگ تشخیص اعم از این که به قطعیت رسیده یا نرسیده باشد معلوم شود مودی درآمد یا فعالیتهای انتفاعی کتمان شده ای داشته و مالیات متعلق به آن نیز مطالبه نشده باشد فقط مالیات بردرآمد آن فعالیتها بارعایت ماده 157 این قانون قابل مطالبه خواهد بود . دراین حالت و همچنین مواردی که اظهار نامه مودی به علت عدم رسیدگی قطعی تلقی می گردد اداره امور مالیاتی بایستی یک نسخه از برگ تشخیص صادره به انضمام گزارش توجیهی مربوط را ظرف ده روز از تاریخ صدور جهت رسیدگی به دادستانی انتظامی مالیاتی ارسال نماید .

ماده 157: نسبت به مودیان مالیات بردرآمد که در موعد مقرر از تسلیم اظهار نامه درآمد خودداری نموده اند یا اصولا طبق مقررات این قانون مکلف به تسلیم اظهار نامه در سررسید پرداخت مالیات نیستند مرور زمان مالیاتی پنج سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات می باشد و پس از گذشتن پنج سال مذکور مالیات متعلق قابل مطالبه نخواهد بود مگر اینکه ظرف این مدت درآمد مودی تعیین و برگ تشخیص مالیات صادر و حداکثر ظرف سه ماه پس از انقضای 5 سال مذکور برگ تشخیص صادر به مودی ابلاغ شود .

تبصره : در مواردی که مالیات به هر علت از غیر مودی مطالبه شده باشد پس از تائید مراتب از طرف هیات حل اختلاف مالیاتی مطالبه مالیات از غیر مودی در هر مرحله ای که باشد کان لم بکن تلقی می گردد و دراین صورت اداره امور مالیاتی مکلف است بدون رعایت مرور زمان موضوع این ماده ظرف یک سال از تاریخ صدور رای هیات مزبور مالیات متعلق را از مودی واقعی مطالبه نماید و گرنه مشمول مرورزمان خواهد بود .

ماده 158: سازمان امور مالیاتی کشور می تواند در مورد بعضی از منابع مالیاتی کلا یا جزئا و در نقاطی که مقتضی بداند طبق اگهی منتشره در نیمه اول هر سال اعلام نماید که در سال بعد اظهار نامه های مودیان مزبور را که به موقع تسلیم نموده باشند بدون رسیدگی قبول نموده و فقط تعدادی از آنها را بطور نمونه گیری و طبق مقررات این قانون مورد رسیدگی قرار خواهد داد.

ماده 159: وجوهی که به عنوان مالیات هر منبع از طریق واریز به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور یا ابطال تمبرپرداخت می شود در موقع تشخیص و احتساب مالیات قطعی مودی منظور می گردد و در صورتی که مبلغی بیش از مالیات متعلق پرداخت شده باشد اضافه پرداختی مسترد خواهد شد .

تبصره : به سازمان امور مالیاتی کشور اجازه داده می شود که در مورد مودیان غیر ایرانی و اشخاص مقیم خارج از کشور کل مالیات های متعلق را به نرخ مربوط مقرر در منبع وصول نماید .

ماده 160: سازمان امور مالیاتی کشور برای وصول مالیات و جرائم متعلق از مودیان و مسئولان پرداخت مالیات نسبت به سایر طلبکاران به استثنای صاحبان حقوق نسبت به مال مورد وثیقه و مطالبات کارگران و کارمندان ناشی از خدمت حق تقدم خواهد داشت . حکم قسمت اخیر این ماده مانع وصول مالیات متعلق به انتقال مال مورد وثیقه نخواهد بود .

ماده 161: در مواردی که مالیات مودی هنوز قطعی نشده یا مراحل اجرائی آن طی نشده است و بیم تفریط مال یا اموال از طرف مودی به قصد فرار از پرداخت مالیات می رود اداره امور امور مالیاتی باید با ارائه دلایل کافی از هیات حل اختلاف مالیاتی قرار تامین مالیات را بخواهد و در صورتی که هیات صدور قرار را لازم تشخیص دهد ضمن تعیین مبلغ قرار مقتضی صادر خواهد کرد . اداره امور مالیاتی مکلف است معادل همان مبلغ از اموال و وجوه مودی که نزد وی یا اشخاص ثالث باشد تامین نماید در این صورت مودی و اشخاص ثالث پس از ابلاغ اخطار کتبی اداره امور مالیاتی حق نخواهد داشت اموال مورد تامین را از تصرف خود خارج کند مگر اینکه معادل مبلغ مورد مطالبه تامین دهند و در صورت تخلف علاوه بر پرداخت مطالبات مذکور مشمول مجازات مقرر در تبصره 2 ماده 199 این قانون خواهد بود .

ماده 162: در مواردی که اشخاص متعدد مسئول پرداخت مالیات شناخته می شوند ادارات امورمالیاتی حق دارند به همه آنها مجتمعا یا به هریک جداگانه برای وصول مالیات مراجعه کنند و مراجعه به یکی از آنها مانع مراجعه به دیگران نخواهد بود.

ماده 163: سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است که مشمولان مالیات را در مواردی که مالیات آنان در موقع تحصیل درآمد کسر و پرداخت نمی شود کلا یا بعضا مکلف نماید درطول سال مالیات متعلق به همان سال را به نسبتی از آخرین مالیات قطعی شده سنوات قبل یا به نسبتی از حجم فعالیت بطور علی الحساب نمایند و در صورت تخلف علی الحساب پرداخت مذکور طبق مقررات این قانون وصول خواهد شد .

ماده 164: سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است به منظور تسهیل در پرداخت مالیات و تقلیل موارد مراجعه مودیان به ادارات امور مالیاتی حساب مخصوصی از طریق بانک مرکزی در بانک ملی افتتاح نماید تا مودیان بتوانند مستقیما به شعب یا باجه های بانک مراجعه و مالیاتهای خود را به حساب مذکور پرداخت نمایند .

ماده 165: در مواردی که براثر حوادث و سوانح از قبیل زلزله , سیل , آتش سوزی , بروز آفات و خشکسالی و طوفان و اتفاقات غیر مترقبه دیگر به یک منطقه کشور یا به مودی یا مودیان خاص خساراتی وارد گردد و خسارت وارده از طریق وزارتخانه ها یا موسسات دولتی یا شهرداریها یا سازمانهای بیمه و یا موسسات عام المنفعه جبران نگردد وزارت امور اقتصادی و دارائی می تواند معادل خسارت وارده از درآمد مشمول مالیات در آن سال و سنوات بعد کسر و نسبت به آن دسته از مودیان که بیش از 50% اموال آنان در اثر حوادث مذکور از بین رفته است و قادر به پرداخت بدهی های مالیاتی خود نمی باشند با تصویب هیئت وزیران تمام یا قسمتی از بدهی مالیاتی آنها را بخشوده با تقسیط طولانی نماید . آیین نامه اجرائی این ماده توسط وزارت امور اقتصادی و دارائی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

تبصره : مودیان مالیاتی مناطق جنگ زده و جنوب کشور که فهرست این مناطق بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارائی و تصویب هیئت وزیران اعلام می گردد از تسهیلات مالیاتی زیر برخوردار خواهند شد :

الف : پنجاه درصد مالیات مودیان مزبور بابت درآمد حاصل در نقاط مذکور از اول سال 1368 لغایت 1372 بخشوده می گردد .

ب : به ازای هر سال اشتغال درنقاط فوق از تاریخ اجرای این اصلاحیه یک سوم بدهی مالیاتی تا پایان سال 1367 آنها بابت درآمد حاصل در نقاط مذکور بخشوده می شود .

ج : مالیات پرداخت شده مودیان موصوف بابت درآمدهای حاصل از تاریخ 30/6/1359 لغایت سال 1367 در نقاط مذکور حداکثر معادل یک سوم آن در هر سال از مالیات سنوات بعد آنان در همان نقاط کسر خواهد شد .

د : در مواردی که مودیان قادر به ادامه فعالیت در نقاط مذکور نباشد با ارائه دلایل مورد قبول وزارت امور اقتصادی و دارائی تمام یا قسمتی از بدهی های موصوف مودی بخشوده خواهد شد .

ماده 166: سازمان امور مالیاتی کشور می تواند قبوض پیش پرداخت مالیاتی تهیه و برای استفاده مودیان عرضه نماید.قبوض مذکور با نام و غیر قابل انتقال بوده و در موقع واریز مالیات مودی مبلغ پیش پرداخت به اضافه دو درصد آن به ازای هر سه ماه زود پرداخت از بدهی مالیاتی مربوط کسر خواهد شد .

ماده 167: وزارت امور اقتصادی و دارائی یاسازمان امور مالیاتی کشور می تواند نسبت به مودیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل و جریمه بطور یک جا نیستند از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی بدهی مربوط را حداکثر به مدت سه سال تقسیط نماید .

ماده 168:دولت می تواند برای جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف و تبادل اطلاعات راجع به درآمد و دارائی مودیان با دولت های خارجی موافقت نامه های مالیاتی منعقد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی به مرحله اجرا بگذارد . قراردادها یا موافقت نامه های مربوط به امور مالیاتی که تا تاریخ اجرای این قانون با دول خارجی منعقد و به تصویب قوه مقننه یا هیات وزیران رسیده است تا زمانی که لغو نشده به قوت خود باقی است . دولت موظف است ظرف یک سال از تاریخ اجرای این قانون قراردادها و موافقت نامه های قبلی را بررسی و نظر خودرا مبنی بر ادامه یا لغو آنها مستدلا به مجلس شورای اسلامی گزارش نماید .

ماده 169: سازمان امور مالیاتی کشور می تواند در صورتی که به منظور تسهیل در تشخیص درآمد مودیان مالیاتی کاربرد وسایل و روشها و صورت حسابها و فرم هائی را جهت نگاهداری حساب برای هر گروه از آنان ضروری تشخیص دهد مراتب را تا آخر دی ماه هرسال دریکی از روزنامه های کثیر الانتشار آگهی کند و مودیان از اول فروردین سال بعد مکلف به رعایت آنها می باشند , عدم رعایت موارد مذکور در مورد مودیانی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی هستند موجب بی اعتباری دفاتر مربوط خواهد بود و در مورد سایر مودیان موجب تعلق جریمه ای معادل بیست درصد مالیات منبع مربوط می باشد .به سازمان امور مالیاتی کشور اجازه داده می شود برای اشخاص حقیقی و حقوقی کارت اقتصادی شامل شماره اقتصادی صادر کند اشخاص حقیقی و حقوقی که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشورموظف به اخذ کارت می شوند مکلف اند براساس دستورالعمل که توسط سازمان تهیه و اعلام می شود برای انجام دادن معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی مربوط را در صورت حسابها و فرمهای درج نموده و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نماید . عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود مشمول جریمه ای معادل 10% مبلغ مورد معامله ای که بدون رعایت ضوابط فوق انجام می شود خواهد بود . عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی طبق دستورالعمل صادره مشمول جریمه ای معادل 1% معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است خواهد بود . جرائم مذکور توسط اداره امور مالیاتی مربوط با رعایت مهلت مقرر در ماده157 این قانون مطالبه خواهد شد و مودی مکلف است ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برگ مطالبه نسبت پرداخت ان اقدام کند . در غیر اینصورت معترض شناخته شده و موضوع جهت رسیدگی و صدور رای به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع خواهد شد . رای هیات مزبور قطعی و لازم الاجرا است . جریمه مذکور غیر قابل بخشش است و از طریق مقررات اجرائی موضوع این قانون قابل وصول خواهد بود .

تبصره 1: درصورتی که رعایت موارد مذکور در ماده فوق بتا به تشخیص هیات حل اختلاف مالیاتی از عهده مودی خارج بوده باشد مشمول بی اعتباری دفاتر و جرائم مربوط حسب مورد نخواهد بود .

تبصره 2: استفاده کنندگان از شماره اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بردرآمد و همچنین جرائم موضوع این ماده با اشخاصی که شماره اقتصادی آنان مورد استفاده قرار گرفته است مسئولیت تضامنی خواهند داشت .

تبصره 3: درصورتی که طرفین معامله در معاملات خود از انجام دادن هریک از تکالیف مقرر در این ماده خودداری نمایند متضامنا مسئول خواهند بود و در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری کند چنانچه فروشنده مشخصات خریدار وموضوع معامله را ظرف مهلت یک ماه به سازمان امور مالیاتی اعلام نماید مشمول جریمه تخلف فوق از این بابت نخواهد بود .

تبصره 4: اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای الف و ب ماده 95 این قانون مکلف به نگهداری صورت حساب های مربوط به خریدهای خود در سال عملکرد و سال بعد از آن می باشند و درصورت درخواست ماموران مالیاتی باید به آنان ارائه دهند . در غیر اینصورت مشمول جریمه ای معادل 10% صورت حسابهای ارائه نشده خواهد بود.

ماده 170: مرجع رسیدگی به هر گونه اختلافات که در تشخیص مالیاتهای موضوع این قانون بین اداره امور مالیاتی و مودی ایجاد شود هیئت حل اختلاف مالیاتی می باشد مگر مواردی که به موجب مقررات سایر مواد این قانون مرجع رسیدگی دیگری تعیین شده باشد .

ماده 171: کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور در دوره خدمت یا آمادگی به خدمت نمی توانند به عنوان وکیل یا نماینده مودیان مراجعه نمایند.

ماده 172: 100% وجوهی که به حساب های تعیین شده از طرف دولت به منظور بازسازی یا کمک و نظایر آن بصورت بلاعوض پرداخت می شود و همچنین وجوه پرداختی یا تخصیصی و یا کمک های غیر نقدی بلاعوض اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی جهت تعمیر , تجهیز و احداث و یا تکمیل مدارس دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاههای تربیتی و اسایشگاهها و مراکز بهزیستی و کتابخانه و مراکز فرهنگی و هنری (دولتی )طبق ضوابطی که توسط وزارتخانه های آموزش و پرورش , فرهنگ و آموزش عالی , بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و امور اقتصادی و دارائی تعیین می شود از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مودی انتخاب خواهد کرد قابل کسر است .

ماده 173: این قانون از اول فروردین سال 1368 به موقع اجرا گذاشته می شود و مقررات آن شامل کلیه مالیاتها و مالیات بردرآمدهایی است که سبب تعلق مالیات یا تحصیل درآمد حسب مورد بعد از تاریخ اجرای این قانون بوده و همچنین مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی مربوط به سال مالی که درسال اول اجرای این قانون خاتمه می یابدخواهد بود و کلیه قوانین مالیاتی مغایر دیگر نسبت به آنها ملغی است .

تبصره : با اجرای این قانون وصول عوارض تخلیه موضوع ماده 8 قانون تعدیل وتثبیت اجاره بها مصوب سال 1352 منتفی است .

ماده 174: مالیات بردرآمدهایی که تاریخ تحصیل درآمد وسایر مالیات های مستقیم موضوع این قانون که سبب تعلق آنها قبل از سال 1368و بعد از از 1345 می باشد به عنوان بقایای مالیاتی تلقی و از نظر تعیین و تشخیص درآمد مشمول مالیات ونرخ های مالیاتی و تکالیف مودیان و مرور زمان تابع احکام قانونی زمان تحصیل درآمد و از لحاظ رسیدگی و ترتیب تصفیه تابع مقررات این قانون خواهد بود .

تبصره 1: مالیات هایی که سال تحصیل درآمد مربوط یا تعلق آنها حسب مورد قبل از سال 1346 می باشد و تا تاریخ تصویب این قانون پرداخت نشده باشد قابل مطالبه نخواهد بود .

تبصره 2: انتقالات موضوع ماده 180 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه 1345 و اصلاحات بعدی آن که قبل از اجرای این قانون صورت گرفته است در صورت فوت انتقال دهنده بعد از اجرای این قانون به سهم الارث ورثه مربوط اضافه و مالیات متعلق طبق مقررات مربوط در این قانون پس از وضع سهم الارث پرداختی قبلی وصول خواهد شد .

ماده 175: کلیه نصاب های مندرج در این قانون هماهنگ با نرخ تورم هر دو سال یک بار به پیشنهادوزارت امور اقتصادی و دارائی و تصویب هیئت وزیران قابل تعدیل است .

ماده 176: ساز مان امور مالیاتی می تواند مالیات موضوع این قانون را از طریق ابطال تمبر بصورت قطعی و یا تشخیصی وصول نماید . آئین نامه اجرائی این ماده توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و پس ازتصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی به موقع اجرا گذارده می شود.

قوانین تحریر دفاتر قانونی

ماده 1) مقررات این آیین نامه شامل مؤدیانی است که در موعد مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 3/12/1366 و اصلاحیه های بعدی آن ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حسب مورد حساب درآمد و هزینه حساب و سود و زیان خود را با رعایت مقررات مربوط تقسیم می نمایند.

تبصره – مودیان در انتخاب یکی از رویه های حسابداری براساس استانداردهای پذیرفته شده مجازند و در سالهای بعد باید همان رویه را اعمال نمایند. در صورتی که به جهات مشخصی تغییر رویه داده باشند مکلفند اثرات حاصل از تغییر رویه را بر صورتهای مالی مشخص و طی یادداشتی جداگانه پیوست اظهارنامه به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند.

فصل اول مشخصات دفاتر قانونی:

 ماده 2) دفاتر قانونی مشمول این آیین نامه عبارت است از کلیه دفاتر روزنامه و کل اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) که قبل از ثبت هرگونه عملیات حسابداری در آنها، دفاتر روزنامه و کل مطابق مقررات مواد 11 و 12 قانون تجارت مصوب سال 1311 از طرف نماینده اداره ثبت اسناد و دفتر مشاغل از طرف ادارات امور مالیاتی ذیربط حسب مورد امضاء ، پلمب و ثبت گردیده و به فارسی و با خودنویس یا خودکار تحریر شده باشد.

تبصره 1- اشتباه در شماره گذاری صفحات و همچنین اشتباهات ناشی از پملب دفاتر در مراجع مذکور موجب بی اعتباری دفاتر نخواهد بود

تبصره 2 - از پلمب خارج شدن یکی از دفاتر روزنامه یا کل موجب بی اعتباری دفاتر نخواهد بود، مشروط بر آنکه ضمن اعلام مراتب به اداره امور مالیاتی، اقدام به پملب مجدد دفتر مذکور شود یا پس از بستن ذیل آخرین ثبت دفتر قبلی ادامه فعالیت در دفتر پلمب شده دیگری ثبت گردد.

تبصره 3 - ادارات امور مالیاتی موظفند فهرست دفاتر ثبت و پلمپ شده واصله از اداره ثبت اسناد و همچنین فهرست دفاتر مشاغل ثبت و امضاء شده از ناحیه خود را به ادارات مالیاتی مربوط ارسال نمایند.

 ماده 3) مودیان مشمول این آیین نامه مکلفند برای هر سال مالی، فقط از دفاتر امضاء، پلمب و ثبت شده ظرف یک سال قبل استفاده نمایند، مگر اینکه در اثناء سال بعلت تمام شدن دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد که دراینصورت مجاز هستند دفاتر جدید امضاء، پلمب و ثبت نمایند و با رعایت مقررات ماده 16 این آیین نامه ادامه عملیات مالی را در دفاتر جدید ثبت کنند. درج تعداد و مشخصات دفاتر ماخوذه برای استفاده در هر سال مالی، در اظهارنامه مالیاتی مربوط به آن سال الزامی است.

 ماده 4) دفتر روزنامه دفتری است که اشخاص حقوقی یا حقیقی کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی خود را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت نمایند.

تبصره – نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت کلیه عملیات و یا دفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.

ماده 5) دفتر کل دفتری است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه برحسب سرفصل یا کدگذاری حساب ها در صفحات مخصوص آن ثبت می شود به ترتیبی که تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکان پذیر باشد.

 ماده 6) دفتر مشترک روزنامه و کل دفتری است که دارای ستون هایی برای سرفصل حسابهای متفاوت باشد، به طوری که اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور برطبق اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری، بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه نمایند.

 ماده 7) دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) دفتری است که حداقل دارای ستون هایی برای درج تاریخ، شرح معاملات، درآمد ، هزینه و دارایی های قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت گردد به طوری که در پایان سال تعیین جمع درآمد و هزینه شغلی مودی و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکان پذیر باشد.

فصل دوم سایر دفاتر، اسناد حسابداری و مدارک حساب:

 ماده 8) دفتر معین دفتری است که برای تفکیک و مجزاساختن هریک از حسابهای دفتر کل برحسب مقتضیات و شرایط حساب ممکن است نگهداری شود. کارت های حساب اعم از آنکه بوسیله دست یا ماشین تهیه شده باشد در حکم دفاتر معین است.

 ماده 9) سند حسابداری فرمی است که در آن یک یا چند مورد از معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی به حساب هایی که حسب مورد بدهکار یا بستانکار گردیده تجزیه می شود و پس از امضاء مراجع ذیصلاح مندرجات آن قابل ثبت در دفاتر می باشد.

 ماده 10) مدارک حساب عبارت از مستنداتی است که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالی یا محاسباتی بوده و اسناد حسابداری و دفاتر بر مبنای آنها تنظیم و تحریر می گردد.

فصل سوم نحوه تحریر و نگهداری دفاتر قانونی:

 ماده 11) مودیانی که دفتر روزنامه و کل نگهداری می نمایند باید معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی و مودیان مجاز به نگهداری دفاتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینة9 باید هرگونه درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی های قابل استهلاک خود را طبق مقررات این آیین نامه حسب مورد در دفاتر مربوط ثبت کنند ولو آنکه برای نگهداری حساب ها از ماشین های الکترونیکی و کارت های حساب استفاده شود.

تبصره – در خصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بند الف ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم، اشتباهات حسابداری در صورت ارائه مستندات مربوط چنانچه بر پایه استانداردهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح شود به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

 ماده 12) مودیان مجاز به نگهداری دفتر مشاغل می توانند تمام یا قسمتی از درآمد و هزینه های مشابه روزانه را تحت یک شماره ردیف در دفتر ثبت نمایند. مشروط به اینکه در ستون شرح دفتر، نوع و تعداد آنها را قید و اگر متکی به اسناد و مدارک باشد مشخصات آن را نیز در ستون مزبور درج نمایند. اقلام درآمد و هزینه و خرید وفروش دارایی های قابل استهلاک که در حدود متعارف متکی به اسناد و مدارک است، می بایست پس از ثبت در دفتر مشاغل، اسناد و مدارک مربوط به ترتیب شماره ردیف دفتر و به نحوی که برای رسیدگی ماموران تشخیص مالیات قابل استفاده باشد نگهداری گردد

 ماده 13) در مواردی که دفاتر روزنامه و کل نگهداری می شود، کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی مربوط و در موارد نگهداری دفاتر مشاغل، درآمدها و هزینه هاو خرید و فروش دارایی های قابل استهلاک باید در همان روز انجام ، حسب مورد در دفاتر روزنامه یا مشاغل ثبت گردد.

تبصره 1 – تاریخ مذکور در مدارک یا فاکتور فروش یا خرید و غیره ملاک قطعی تاخیر تحریر شناخته نمیشود و هرگاه انجام و ختم اینگونه اعمال با توجه به روش و طرز کار موسسه تابع تشریفات و طی مراحلی باشد تا موضوع آماده برای ثبت در دفتر مربوط شود. فاصله بین تاریخ فاکتور یا مدارک و روز آماده شدن آن برای ثبت در دفتر ثبت تلقی نخواهد شد.

تبصره 2 – تاخیر در تحریر عملیات در صورتی که به منظور سواستفاده نباشد تا 15 روز به تشخیص اداره امور مالیاتی و بیش از آن به تشخیص هیات 3 نفری موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 3/12/66 و اصلاحیه های بعدی به قانونی بودن دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

تبصره 3- در مواردی که دفاتر موضوع این آیین نامه توسط مقامات قضایی یا سایر مراجع قانونی و یا به عللی خارج از اختیار مودی از دسترس مؤدی خارج شود و صاحب دفتر از تاریخ وقوع این امر حداکثر ظرف سی روز دفاتر جدید امضاء ، پلمب و عملیات آن مدت را در دفاتر جدید ثبت کند، تاخیر ثبت عملیات در این مدت به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

تبصره 4- تاخثر ثبت دفاتر در مورد اشخاص حقوقی جدیدالتأسیس از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد سایر اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا سی روز مجاز خواهد بود.

ماده 14) کلیه عملیات ثبت شده در دفاتر روزنامه هر ماه باید حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل نقل شود

 ماده 15) اشخاص ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل که دارای شعبه هستند مکلفند با توجه به روش های حسابداری خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را در صورتی که دارای دفاتر پلمب شده باشند، حداکثر تا 4 ماه پس از سال مالیاتی و در غیر اینصورت کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی شعبه یا شعب خود را ظرف مهلت سی روز از تاریخ وقوع در دفتر روزنامه مرکز ثبت کنند.

 ماده 16) امضاء و پلمب دفاتر ضمن سال مالی مشروط بر اینکه تا تاریخ امضاء و پلمب هیچگونه عمل مالی و پولی صورت نگرفته باشد و همچنین تاخیر امضاء پلمب تا حد مجاز مقرر در تبصره های 3 و4 ماده 13این آیین نامه در دفتر روزنامه یا حسب مورد دفتر مشاغل و ماده 14 این آیین نامه در مورد دفتر کل، به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

 ماده 17) مؤدیانی که از سیستم های الکترونیکی استفاده می نمایند، موظفند خلاصه عملیات داده شده به ماشین های الکترونیکی طی هر ماه را تحت سرفصل های دفتر کل حداکثر تا پایان ماه بعد در دفاتر روزنامه یا مشاغل حسب مورد ثبت نمایند. علاوه بر این منظور تسهیل رسیدگی باید دستورالعمل های نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار مأموران رسیدگی قرار دهند. ضمنا مؤدیان مذکور مکلفند هر سه ماه یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین های الکترونیکی را حداکثر 10 روز پس از پایان سه ماه به اداره امور مالیاتی مربوطه تسلیم نمایند.

فصل چهارم چگونگی تنظیم صورت های مالی نهایی

ماده 18) اشخاص حقوقی و مشمولین بند (الف) ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 مکلفند صورتهای مالی نهایی خود را با رعایت استاندارد حسابداری شماره یک که از طرف مراجع ذیربط اعلام گردیده و از تاریخ 1/1/1380 لازم الاجرا می باشد، تهیه و تنظیم نمایند. تبصره – اشخاص یاد شده مکلفند صورتهای مالی نهایی خود را براساس آخرین استاندارد حسابداری که از طرف مراجع ذیربط اعلام می شود، تهیه و تنظیم نمایند. ماده 19) مشمولین بند (ب) ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 مکلفند حساب درآمد و هزینه سال مالی خود که حداقل نشان دهنده فروش کالا، درآمد حاصل از خدمات در ستون درآمد و خرید کالا، هزینه استهلاک دارائیها و جمع سایر هزینه ها در ستون هزینه باشد را با درج نتیجه عملیات (سود یا زیان) تهیه و تنظیم نمایند. تبصره – مؤدیان یاد شده می توانند موجودی کالای فروش نرفته در پایان سال مای را جز اقلام هزینه سال خرید منظور نمایند.

فصل پنجم موارد رد دفاتر

ماده 20) تخلف از تکالیف مقرر در این آیین نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می باشد:

1-    درصورتیکه دفاتر ارائه شده از پلمب خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد.

2-    عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر به شرط احراز.

3-    تراشیدن، پاک کردن و محو کردن مندرجات دفاتر به منظور سوء استفاده

4-  تاخیر تحریر دفاتر روزنامه و مشاغل زاید بر حد مجاز مندرج در تبصره های 2 الی 4 ماده 13 و ماده 17 و تاخیر تحریر دفتر کل زاید برحد مجاز مندرج در ماده 14 این آیین نامه.

5-    عدم ثبت عملیات شعبه یا شعب در دفاتر مرکزی طبق مقررات ماده 15 این آیین نامه

6-  در اجرای مقررات تبصره 3 ماده 13 این آیین نامه در مواردی که دفاتر مزبور به ادعای مؤدی از دسترس وی خارج شده باشد و غیراختیاری بودن موضوع مورد تایید اداره امور مالیاتی ذیربط قرار نگیرد.

7-  عدم ارائه دستورالعمل های نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده در مورد اشخاصی که از سیستم های الکترونیکی استفاده می نمایند.

8-  عدم تطبیق مندرجات دفاتر قانونی یا دفتر مشاغل حسب مورد که به شرح ماده 17 این آیین نامه تهیه و تنظیم گردیده با اطلاعات موجود در سیستم های الکترونیکی، در مورد اشخاصی که از سیستم های مذکور استفاده می نمایند.

9-    جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل بمنظور سوء استفاده.

10- عدم ارائه یک یا چند جلد از دفاتر امضاء، پلمب و ثبت شده نانویس

11-در صورتی که ثابت شود اسناد ثبت شده در ماشین های الکترونیکی ظرف مهلت های مقرر در مواد 14.13 و 17 آیین نامه (با درنظر گرفتن مقررات تبصره های ماده 13) قطعی نشده باشد (هرگونه اصلاحات مربوط به عملیات و رویدادهای مالی مربوط به قبل از قطعیت اسناد باید در همان سال از طریقی ثبت های حسابداری اصلاح گردد)

12-تهیه و تنظیم صورتهای مالی بدون رعایت مقررات ماده 18 این آیین نامه برای اشخاص حقوقی و مشمولین بند الف ماده96 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380

13-اشتباه حساب حاصل از ثبت عملیات موسسه در صورتی که نسبت به اصلاح آن طبق مقررات تبصره ماده 11 این آیین نامه اقدام نشده باشد.

14-در صورتیکه مؤدیان مالیاتی حسب مورد از اوراق مخصوص ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم استفاده ننمایند. ماده 21) هیات سه نفری حسابرسان موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم، در مواردیکه با توجه به دلایل توجیهی مؤدی و نحوه تحریر دفاتر و رعایت استانداردهای حسابداری و درجه اهمیت ایرادات مطروحه از سوی اداره امور مالیاتی و رعایت واقعیت امر، احراز نمایند که ایرادات مزبور به اعتبار دفاتر خللی وارد نمی نماید، می توانند نظر خود را مبنی بر قوبلی دفاتر و اسناد و مدارک اعلام نمایند. این آیین نامه در اجرای تبصره (2) ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 به پیشنهاد شماره 384/29-211 تاریخ 10/1/82 سازمان امور مالیاتی کشور در پنج فصل و بیست یک ماده و دوازده تبصره در تاریخ 10/1/82 به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسید و مقررات آن از اول فرودین سال 82 لازم الاجرا بوده و نسبت به اشخاص حقوقی که سال مالی آنها با سال شمسی منطبق نباشد. در مورد سال مالی که از 1/1/82 به بعد آغاز می گردد جاری بوده و نسبت به سال مالی قبل از آن مفاد آیین نامه قبلی مجری می باشد.

ماده 147:هزینه های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که ضمن مقررات این قانون مقرر می گردد عبارت است از هزینه هایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصرا مربوط به تحصیل درآمد موسسسه در دوره مالی مربوط به رعایت حد نصاب های مقرر باشد. در مواردی که هزینه ای در این قانون پیش بینی نشده یا بیش از نصاب های مقرر در این قانون بوده ولی پرداخت آن به موجب قانون و یا مصوبه هیات وزیران صورت گرفته باشد قابل قبول خواهد بود .

تبصره : از لحاظ مقررات این فصل موسسه عبارت است از کلیه اشخاص حقوقی و همچنین صاحبان مشاغل موضوع بندهای الف و ب ماده 95 این قانون

ماده 148: هزینه هایی که حائز شرایط مذکور در ماده فوق می باشد به شرح زیر در حساب مالیاتی قابل قبول است :

1- قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده

2- هرینه های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان براساس مقررات استخدامی موسسه بشرح زیر : الف : حقوق یا مزد اصلی و مزایای مستمر اعم از نقدی یا غیر نقدی (مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده برای کارفرما)

ب : مزایای غیر مستمر اعم از نقدی و غیر نقدی از قبیل خواربار , بهره وری , پاداش , عیدی , اضافه کار , هزینه سفر و فوق العاده مسافرت , نصاب هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مدیران و بازرسان و کارکنان به خارج از ایران به منظور رفع حوائج موسسه ذیربط طبق آئین نامه ای خواهد بود که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می رسد تعیین خواهد شد .

ج : هزینه های بهداشتی و درمانی و وجوه پرداختی بابت بیمه های بهداشتی و عمر و حوادث ناشی از کارکنان

د: حقوق بازنشستگی , وظیفه , پایان خدمت طبق مقررات استخدامی موسسه و خسارت اخراج و بازخرید طبق قوانین موضوعه مازاد بر مانده حساب ذخیره مربوط

هـ: وجوه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی طبق مقررات مربوط و همچنین تا میزان سه درصد حقوق پرداختی سالانه بابت پس انداز کارکنان براساس آئین نامه ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی می رسد .

و: معادل یک ماه آخرین حقوق و دستمزد و همچنین مابه التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل که به منظور تامین حقوق بازنشستگی ووظیفه مزایای پایان خدمت , خسارت اخراج و بازخرید کارکنان موسسه ذخیره می شود .

این حکم نسبت به ذخائری که تا کنون در حساب بانکها نگهداری شده است نیز جاری خواهد بود .

3- کرایه محل موسسه در صورتی که اجاره ای باشد مال الاجاره پرداختی طبق سند رسمی و در غیر اینصورت در حدود متعارف

4- اجاره بهای ماشین آلات و ادوات مربوط به موسسه درصورتی که اجاره ای باشد

5- مخارج سوخت , برق , روشنائی , آب و مخابرات و ارتباطات

6- وجوه پرداختی بابت انواع بیمه مربوط به عملیات و دارائی موسسه

7- حق الامتیاز پرداختی و همچنین حقوق عوارض و مالیات هائی که به سبب فعالیت موسسه به شهرداریها و وزارتخانه ها و موسسات دولتی و وابسته به آنها پرداخت می شود(به استثنای مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیات هایی که موسسه به موجب مقررات این قانون ملزم به کسر از دیگران و پرداخت آن می باشد و همچنین جرایمی که به دولت و شهرداریها پرداخت می گردد).

8- هزینه تحقیقاتی , آزمایشی و آموزشی , خرید کتاب و نشریات و لوح های فشرده و هزینه های بازاریابی , تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت موسسه براساس آئین نامه ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی می رسد.

9- هزینه های مربوط به جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارائی موسسه مشروط براینکه :

اولا : وجود خسارت محقق باشد

ثانیا:موضوع و میزان آن مشخص باشد .

ثالثا : طبق مقررات قانون یا قراردادهای موجود جبران آن به عهده دیگری نبوده و یا در هر صورت از طریق دیگر جبران نشده باشد .

آئین نامه احراز شروط سه گانه مذکور در این بند به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی می رسد.

10- هزینه های فرهنگی و ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت کار و امور اجتماعی حداکثر معادل ده هزار ریال به ازای هر کارگر

11- ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط براینکه :

اولا: مربوط به فعالیت موسسه باشد .

دوما : احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد

ثالثا: در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لا وصول بودن آن محقق شود .

آئین نامه مربوط به این بند به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارای می رسد .

12- زیان اشخاص حقیقی و حقوقی که ازطریق رسیدگی به دفاتر آنها و با توجه به مقررات احراز گردد , از درآمد سال یا سالهای بعد استهلاک پذیر است .

13- هزینه های جزئی مربوط به محل موسسه که عرفا به عهده مستاجر است درصورتی که اجاری باشد .

14- هزینه های مربوط به حفظ و نگهداری محل موسسه درصورتی که ملکی باشد .

15- مخارج حمل و نقل

16- هزینه های ایاب و ذهاب , پذیرائی و انبارداری

17- حق الزحمه های پرداختی متناسب با انجام کار شده از قبیل حق العمل دلالی , حق الوکاله- حق المشاوره- حق حضور- هزینه های حسابرسی و خدمات مالی و اداری و بازرسی , هزینه های نرم افزاری , طراحی و استقرار سیستم های مورد نیاز , سایر هزینه های کارشناسی در ارتباط با فعالیت موسسه و حق الزحمه بازرس قانونی

18- سود کارمزدی که برای انجام دادن عملیات موسسه با بانکها , صندوق تعاون و همچنین موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد .

19- بهای ملزومات اداری و لوازمی که معمولا“ ظرف یک سال از بین می رود .

20- مخارج تعمیر و نگهداری ماشین الات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی که به عنوان تعمیر اساسی تلقی نگردد .

21- هزینه های اکتشاف معادن که منجر به بهره برداری نشده باشد .

22- هزینه های مربوط به حق عضویت و حق اشتراک پرداختی مربوط به فعالیت موسسه

23- مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن از طرف مودی مازاد برمانده حساب ذخیره مشکوک الوصول

24- زیان حاصل از تا ثیر ارز براساس اصول متداول حسابداری مشروط بر اتخاذ یک روش یکنواخت طی سالهای مختلف از طرف مودی

25- ضایعات متعارف تولید

26- ذخیره مربوط به هزینه های پرداختی قابل قبول که به سال موردرسیدگی ارتباط دارد.

27- هزینه های قابل قبول مربوط به سال های قبلی که پرداخت یا تخصیص آن درسال مالیاتی مورد رسیدگی تحقق یابد .

28- هزینه خرید کتاب و سایرکالاهای فرهنگی هنری برای کارکنان و افراد تحت تکفل آنها تا میزان حداکثر 5 %معافیت های مالیاتی موضوع ماده 84 این قانون به ازای هر نفر

تبصره 1- هزینه های دیگر که مربوط به تحصیل درآمد موسسه تشخیص می شود و در این ماده پیش بینی نشده است به پیشنهادسازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی جز هزینه های قابل قبول پذیرفته خواهدشد.

تبصره 2- مدیران و صاحبان سرمایه اشخاص حقوقی درصورتی که دارای شغل موظف در موسسات مذکور باشند جز کارکنان موسسه محسوب خواهندشد ولی در موسساتی که غیر اشخاص حقوقی باشند حقوق و مزایای صاحب موسسه و اولاد تحت تکفل و همسر نامبرده به استثنای هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل که مشمول مقررات جز ب بند 2 این ماده خواهد بود جز هزینه های قابل قبول منظور نخواهدشد .

تبصره 3- در محاسبه مالیات شرکتها و اتحادیه های تعاونی , ذخایر موضوع بندهای 1و2 ماده 15 قانون شرکت های تعاونی مصوب 16/3/1350 وئ اصلاحیه های بعدی آن و دو مورد شرکتها و اتحادیه هایی که وضعیت خود را با قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 13/6/1370 تطبیق داده اند یا بدهند ذخیره موضوع بند 1 و حق تعاون و آموزش موضوع بند 3 ماده 25 قانون اخیر الذکر جز هزینه محسوب می شود.

قوانین تجارت مربوط به استهلاک

ماده 149: در تشخیص درآمد مشمول مالیات محاسبه استهلاکات دارائی وهزینه های تاسیس و سرمایه ای با رعایت اصول زیر انجام می شود :

1- آن قسمت از دارائی ثابت که بر اثر استعمال یا گذشت زمان یاسایر عوامل بدون توجه به تغییر قیمتها ارزش آن تقلیل می یابد قابل استهلاک است .

2- ماخذ استهلاک قیمت تمام شده دارائی می باشد .

3- استهلاکات از تاریخی محاسبه می شود که دارائی قابل استهلاک آماده برای بهره برداری , در اختیار موسسه قرار می گیرد . درصورتی که دارائی قابل استهلاک به استثنای فیلم های سینمائی وارده از خارج از کشور که از تاریخ اولین نمایش قابل استهلاک خواهد بود در خلال ماه در اختیار موسسه قرار گیرد , ماه مزبور در محاسبه منظور نخواهد شد . در مورد کارخانجات دوره بهره برداری آزمایشی جز بهره برداری محسوب نمی گردد .

4- هزینه های تاسیس از قبیل ثبت موسسه حق مشاوره و نظایر آن و هزینه های زاید بردرآمد (دوره قبل از بهره برداری و دوره بهره برداری ) جز در مواردی که ضمن جدول مقرر در ماده 151 این قانون تصریح خواهد شد حداکثرتا مدت ده سال از تاریخ بهره برداری بطور مساوی قابل استهلاک است .

5- درصورتی که براثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب المنفعه شدن ماشین الات زیانی متوجه موسسه گردد زیان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دا رائی منهای حاصل فروش (در صورت فروش )یک جا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال می باشد .

تبصره : در مورد محاسبه مالیات تهیه کنندکان فیلم های ایرانی که در ایران تهیه می شود قیمت تمام شده فیلم در سال اول بهره برداری و درصورتی که درآمد فیلم تکافو نکند در سالهای بعد در محاسبه درآمد مشمول مالیات منظور خواهد شد .

ماده 150: طرز محاسبه استهلاک به شرح زیر است : الف: در مواردی که طبق جدول مذکور در ماده 151 ابن قانون برای استهلاک نرخ تعیین شود نرخها ثابت بوده و در هر سال مابه التفاوت قیمت تمام شده مال مورد استهلاک و مبلغی که در سالهای قبل برای آن به عنوان استهلاک منظور شده است اعمال می گردد.

ب- در مواردی که طبق جدول مذکور در ماده 151 این قانون مدت تعیین شده در هر سال بور مساوی از قیمت تمام شده مال به نسبت مدت مقرر استهلاک منظور می گردد

تبصره 1- هزینه مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارائی قابل استهلاک جز قیمت تمام شده دارائی محسوب می شود .

تبصره 2- موسسات می توانند هزینه های نرم افزاری خود را حداکثر تا 5 سال مستهلک کنند.

تبصره 3- موسسات می توانند آن مقدار از دارائی های ثابت استهلاک پذیر را که برای بازسازی , جایگزینی خطوط تولید یا توسعه و تکمیل خریداری گردیده است با دوبرابر نرخ یا نصف مذت استهلاک پیش بینی شده در جدول استهلاکات موضوع ماده 151 این قانون حسب مورد مستهلک کنند .

تبصره 4- در اجاره های سرمایه ای دارائی های ثابت استهلاک پذیرنده نحوه انعکاس هزینه استهلاک در دفاتر طرفین معامله براساس استانداردهای حسابداری خواهد بود.

ماده 151: جدول استهلاکات براساس ضوابط مصوب از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و پس از تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی به موقع اجرا گذارده می شود

 ماده 151 جدول استهلاکات

 شماره : 74876- 28/12/1381 موضوع: ماده 151 جدول استهلاکات

جدول استهلاکات موضوع ماده 151 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380

نرخ استهلاک 

شرح داراییهای قابل استهلاک  -   روش نزولی     روش مستقیم  

گروه 1ـ صنایع مشترک و تجهیزات خدمت و پشتیبانی:  

1ـ موتورهای مولد نیرو و نیروگاه‌ها ـ توربین‌های آب، بخار، گاز و مولد بخار (تربوژنراتورها) 10%

2ـ کوره‌های بخار، دیگ‌های بخار و اجزاء و تجهیزات مربوطه ـ برج‌های خشک کننده و تصفیه آب و پمپ مخازن و سوخت و غیره  15 سال

3ـ موتورهای مولد و ژنراتورها تا 750 دور دقیقه 12%

4ـ موتورهای مولد ژنراتورها از 750 دور در دقیقه به بالا 20%

5ـ ترانسفورماتورها و تابلوهای برق و ملحقات آن و کلید و کابل و هزینه مستقیم کابل‌کشی و پایه‌ها  12%

6ـ آسانسورها و پله‌های برقی، نوار نقاله‌های (مکانیکی، برقی، پنوماتیکی) و پل متحرک و ملحقات آن ماشین‌ها و وسائلی که با باطری و هوای فشرده (پنوماتیک) و یا موتور کار می‌کنند کمپرسورهای ثابت ، متحرک و ماشین‌های مولد هوا.  15%

7ـ کلیه ماشین‌آلات کارگاه‌های فلزکاری، تراشکاری و یدکی‌سازی (غیر سری‌سازی)، کمکی و پشتیبانی کلیه تجهیزات کارگاه‌های کمکی و سرویس دهنده و پشتیبانی 10%

8ـ کلیه ماشین‌آلات کارگاه‌های ریختهگری و پرداخت و یدکی‌سازی (غیر سری‌سازی) ، کمکی و  پشتیبانی12%      

9ـ ماشین‌های ویژه نظافت کارخانجات و جاروب گردگیر 4 سال

10ـ تجهیزات مخابراتی، تلکس و تلفن و بی‌سیم و غیره 10 سال

11ـ تجهیزات وسائل آزمایش و کنترل کیفی و کمی آزمایشگاهی  10%

12ـ تجهیزات آتش‌نشانی و سیستم اطفاء حریق  5 سال

13ـ سیستم آبرسانی و فاضلاب کارخانه و تجهیزات تأسیسات حرارت مرکزی و ایجاد سرما (برودتی) و تلمبه خانه‌های چاه‌های عمیق و نیمه عمیق با وسائل و مخازن مربوطه و چاه‌ها  12%

گروه 2 ـ صنایع فلزی :                 

1- انواع ماشین‌های پرس، پرس بر یک و سری‌سازی ویژه تولید انبوه و سری‌سازی و امثالهم ـ انواع ماشین‌های برش و قیچی (مکانیکی ، هیدرولیکی و برقی) و سری‌سازی ویژه تولید انبوه و سری ـ انواع ماشین‌های ساخت ابزار و سری‌سازی ویژه تولید انبوه و سری. 8 سال

2ـ انواع ماشین‌های تراش اتوماتیک ان سی و سی ، ان ، سی و فرز اتوماتیک و سری‌سازی ویژه تولید انبوه و سری به اضافه سایر ماشین‌های ان ، سی براده برداری ـ انواع ماشین‌های تراش و فرز و صفحه تراش و دنده تراش و دریل معمولی و کل ماشین‌های براده برداری کارهای سری ـ انواع ماشین‌های فلز کاری از هر قبیل و آهنگری و قطعه سازی و قالب‌سازی ـ ماشین‌های چاقوسازی، تیغه‌سازی، تیغه تیزکنی، تیغ‌سازی ،مته‌سازی، سوهان‌سازی، گداز فلزات، موج دادن فلزات و تیغ صورت تراشی (تولید انبوه) 10 سال

3ـ وسائل و تجهیزات جوشکاری (جوش برق، کاربیت، جوش نقطه، ارگون و غیره) و لحیم کاری 4سال

4ـ کوره‌های دستی غیر اتوماتیک ثابت و دوار نفتی و برقی و ذغالی برای مصارف محدود و گازی 5 سال

5- ماشین‌آلات قوطی‌سازی، بشکه‌سازی، چاپ فلزات و در بطری‌سازی ـ ماشین‌آلات لوله‌سازی،پروفیل‌سازی، سیم و تور سیمی و سایر مصنوعات فلزی (تولید انبوه) ـ ماشین‌آلات جیک و فیکسچر و قید و بست و از این قبیل  12%     

6ـ ماشین‌آلات تولید و تهیه یراق‌آلات ، چفت و دستگیره و مغزی و فنرهای نگهدارنده و قفل درب و پنجره و از این قبیل (تولید انبوه) ـ ماشین‌آلات ویژه ساخت طلاآلات و فلزات قیمتی و پرداخت آنها به طور سری سازی ـ ماشین‌آلات ویژه آب کاری و گالوانیزه کردن فلزات مانند آب گرم ، آب نیکل و لعاب و غیره ماشین‌آلات تهیه و تولید پودر و الکترو جوشکاری (تولید انبوه) ـ ماشین‌آلات ساخت و تولید میز و صندلی و درب پنجره (سری سازی) ـ ماشین‌آلات ساخت تابلوهای برق و ترانس های برق (سری سازی) ـ ماشین‌آلات تولید صندوق نسوز ـ سایر ماشین‌آلات و تجهیزات گروه صنایع فلزی از قبیل پایه‌های فلزی نیرو ، سقف‌های سوله ، اسکلت فلزی و آنهاییکه ذکر نشده کلاً .   10 سال       

7ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید میخ و پرچ و پیچ و مهره اتوماتیک و معمولی برای تولید انبوه ـ ماشین‌آلات نوردکاری و ساخت ورق‌های فلزی و غلطک‌ها برای تولید انبوه 12 سال

8ـ ماشین‌آلات ریخته گری و قالب گیری (سری سازی) 8 سال

 گروه سه ـ صنایع حمل و نقل :                    

1ـ صنایع تولید اتومبیل و خودرو، کامیون و خودروهای سنگین، انواع موتور سیکلت،انواع دوچرخه و سه چرخه، قایق و کشتیهای بدون موتور، کشتیهای موتوردار با هر ظرفیت 10 سال

2ـ صنایع تولید کشتیهای نفت کش و مشابه ـ هواپیما و هلی کوپتر ـ لوکوموتیو و قطارهای هوایی ، زمینی و زیرزمینی و واگن 15 سال

 گروه 4ـ وسایط نقلیه :                   

1ـ انواع اتومبیل خودرو بنزینی و دیزلی ـ کامیون و کامیونت دیزلی تا 4 سیلندر و تا 5 تن ظرفیت 25%

2ـ وانت و بارکش و تاکسی و کرایه بنزینی تا 4 سیلندر ـ وانت بارکش و کرایه بنزینی از 4 سیلندر به بالا ـ کامیون و انواع بارکش دیزلی از 4 سیلندر به بالا و تا 10 تن ظرفیت 30%         

3ـ کامیون و بارکش و تریلر و دامپتراک ها با هر ظرفیت ـ انواع موتور سیکلت و دوچرخه و سه چرخه  35%    

4ـ لوکوموتیو و قطارهای هوایی ، زمینی و زیرزمینی ـ شناورهای بدون موتور (پارچ)           20%   

5ـ انواع هلی کوپتر و هواپیماهای مسافری و باربری و سم پاشی ، نقشه برداری و امثال آن  25%       

6ـ انواع قایق های موتوری بنزینی تا 80 اسب  30%    

7ـ قایق های موتوری بنزینی از 80 اسب به بالا  25%  

8ـ انواع قایق و کرجی دیزلی با هر قدرت ـ کشتیهای موتوردار با هر ظرفیت ـ کشتیهای سردخانه‌دار و نفت‌کش 15%                             

گروه 5ـ ماشین‌آلات ساختمانی و راه سازی                 

1ـ کلیه ماشین‌آلات ساختمانی، مکانیکی، هیدرولیکی، الکتریکی، چرخ لاستیکی و یا زنجیری، هم چنین جراثقالها و ماشین‌های حفاری، کارخانه‌های تهیه بتن و سنگ شکن‌ها و ماشین‌ها پایه کوبی، دمپر، الواتور، میگسر، ویبراتور و مشابه ـ ماشین‌آلات راه‌سازی (انواع بلدزرها، غلطک‌ها، فینشر، ماشین‌های تهیه آسفالت، فیلرها و شمع کوب و کمپاکتورها و غیره) ـ ماشین‌آلات مربوط به فرودگاه مانند ماشین‌های علامت گذار، ‌برف‌روب و خشک‌کن و یدک‌کش و پله‌های متحرک و کمپرسورها و جک‌های هیدرولیکی و غیره ـ ماشین‌آلات مربوط به بندرسازی (ماشین‌های بتون‌ریزی زیر آب، لوازم غواصی، اسکله‌های موقت و غیره) ـ ماشین‌آلات مربوط به سد سازی (ماشین حفر کانال و … ) ـ کلیه ماشین‌آلات شهرسازی و ابنیه‌سازی (اعم از ماشین بلوک‌زنی، لولهگذار، ماشین‌های جذب کننده، جوش‌زنی لوله‌ها و سایر ماشین‌های مشابه دیگر .)  25%

گروه 6ـ لوازم و تجهیزات و ابزار کار :                     

1ـ کلیه ابزار و لوازم کار از قبیل آچار، چکش، بیل و کلنگ، مته برقی، فورگون، دستکش و ماسک سطل و سایر وسایل از این قبیل (تمام به حساب هزینه بهره برداری و مصرفی به هزینه گرفته می‌شود)  100%

گروه 7ـ ماشین‌آلات معدن :             

1ـ دستگاه‌های شستشو و پر عیار کردن سنگ معدن ـ ریل، واگن، لکوموتیو و لوله‌های آهن ـ وسایل حفاری و استخراج معدن مانند سونداژ ، بیل‌های مکانیکی و تراکتور، بارگن، انواع کمپرسورها،دریل ها، انواع اسکاواتور، سنگ شکن، آسیاب و مخازن فلزی و تجهیزات مربوطه . 5 سال

2ـ وسایل جلوگیری از ریزش سقف معادن از قبیل تیرهای بتونی، تیرهای آهن، سیستم جک‌های هیدرولیکی که در معادن ذغال سنگ به کار می‌رود. 2 سال

تبصره 1ـ هزینه‌های اکتشاف و تهیه و هم چنین هزینه‌های ضروری راه سازی طبق اسناد مثبته به شرح زیر قابل استهلاک می‌باشد:

الف ـ هزینه‌های اکتشافی و تدارکات مقدماتی تا تاریخ شروع به بهره‌برداری معدن برای هر سال از تاریخ شروع بهره برداری به نسبت مقدار استخراج هر سال با مقدار سهمیه معینه از طرف وزارت معادن و فلزات برای همان سال ظرف مدت هشت سال استهلاک پذیر است به شرط آنکه میزان استهلاک سالیانه کمتر از یک هشتم کل هزینه‌های مزبور نباشد.

ب ـ هزینه‌های مربوط به راه سازی و ایجاد تونل‌ها و چاه‌های اصلی به منظور بهره برداری از تاریخ بهره برداری به نسبت ذخیره معدن تقسیم و به میزانی که به هر تن تعلق میگیرد قابل استهلاک می‌باشد (تشخیص میزان ذخیره معدن با اداره کل معادن است)

ج ـ هر گاه بهره بردار ضمن عملیات بهره برداری به ماده معدنی جدیدی برخورد نموده و در نتیجه میزان ذخیره نوعاً و یا کلاً از مقدار پیش‌بینی شده ابتدایی تجاوز نمود استهلاک میزان مستهلک شده از هزینه‌های مذکور در بند (ب) به نسبت مجموع ذخایر موجود محاسبه خواهد گردید (تعیین مقدار ذخیره جدید با اداره کل معادن می‌باشد)

د ـ چنانچه حق امتیاز بهره برداری معدن واگذار شود و یا از طرف صاحب امتیاز به شرکت گذارده شود و یا صاحب امتیازان را به عنوان سهم‌الشرکه خود به شرکت دیگری انتقال دهد مبلغ پرداختی به واگذارنده و یا مبلغی که به عنوان سرمایه صاحب امتیاز از این بابت در شرکت گذارده شده قابل استهلاک محسوب و به میزان ذخیره معدن تقسیم و مستهلک میگردد.معادنی که در حال بهره برداری واگذار شود واگذارنده مکلف است گواهی لازم دایر به مقدار ذخیره موجود در معدن از اداره کل معادن دریافت وبه خریدار تسلیم نماید که ماخذ محاسبه استهلاک قرار داده شود.              

هـ ـ ماشین‌آلات و لوازم و اثاثیه و ابزار و غیره که از طرف بهره بردار معدن انتقال داده شود استهلاک آنها از طرف بهره بردار جدید به میزان بهای باقیمانده مستهلک نشده و براساس مقررات این ماده قابل استهلاک خواهد بود.

تبصره 2ـ در مورد ماشین‌آلات و تجهیزات شرکت‌هایی که برای استخراج معدن تشکیل شده یا می‌شوند (به استثنای ابزار و ادوات کار قابل استهلاک در سال استفاده و اتومبیل اعم از باری و سواری و اتوبوس و موتور سیکلت و دوچرخه و هم چنین هزینه‌های قابل استهلاک مانند هزینه‌های اکتشاف و تهیه و سایر هزینه‌های ضروری برای اکتشاف و تدارک مقدماتی موضوع تبصره یک گروه 7 صنایع این جدول که به هر حال در این قبیل موارد از لحاظ میزان استهلاک تابع مقررات جدول مزبور خواهد بود به تربیب زیر عمل می شود :

الف ـ ماشین‌آلات و تجهیزاتی که برای تغلیظ و ذوب و تصفیه مواد معدنی مورد استفاده قرار میگیرند به جای نرخ‌های مقرر در جدول استهلاکات کلاً در مدت ده سال از تاریخ بهره برداری مستهلک خواهند شد.

ب ـ ماشین‌آلات و تجهیزاتی که برای اکتشاف و استخراج معدن مورد استفاده قرار میگیرند و هم چنین کامیون‌های مخصوص حمل مواد معدنی که منحصراً برای حمل و نقل در داخل محوطه معدن مورد استفاده قرار میگیرند و معمولاً در جاده‌های عمومی مورد استفاده قرار نمیگیرند به جای نرخ‌های مقرر در جدول استهلاکات کلاً در مدت پنج سال از تاریخ بهره برداری مستهلک خواهند شد مفاد بندهای الف و ب این تبصره شامل ماشین‌آلات و تجهیزات مزبور که پس از اولین سال فروش مواد استخراج شده از معدن تجدید یا اضافه می‌شود نخواهد بود و در مورد ماشین‌آلات تجدید یا اضافه شده پس از تاریخ مذکور صرفاً براساس این جدول عمل خواهد شد.

 گروه 8ـ ساختمانها و راهها :

1ـ کلیه سالنهای کارگاهها و کارخانجات تولید و نصب ماشین‌آلات  10%

2ـ سالن کارگاه‌های کمکی، انبارها، دفتر کارگاهها، منازل سازمانی و مسکونی کارکنان در محل کارخانجات و تاسیسات ساختمانهای مسکونی، منازل و ساختمانهای مسکونی در محل معادن و کارگاههای مربوط. 8%

3- سایر ساختمانها  7%

4ـ زیرسازی خطوط راه آهن شامل بستر خطوط، ترانشه‌ها، گالری‌ها، آبروها، پلهای بتونی، ‌طاق سنگی، فلزی و تونلها  18%

5ـ روسازی خطوط راه آهن شامل : انواع ریلها، تراورس چوبی، بتونی و فلزی، بالاست، سوزنهای برقی و دستی، ادوات و اتصالات ریل  15%

6- راه آسفالته اختصاصی  10 سال

7ـ راه شوسه اختصاصی 7 سال

 گروه 9ـ صنایع نساجی و پوشاک :    

1ـ ماشین‌آلات تولیدی و مقدماتی ریسندگی و بافندگی، پرداخت، سفید گردن منسوجات، رنگرزی و چاپ و تکمیل، بسته بندی، پیله کشی، جوراب و پوشاک زیر (از الیاف طبیعی و مصنوعی) ، برودری دوزی و دوخت، تهیه طناب و نخ (الیاف طبیعی و مصنوعی) و قیطان بافی وتوربافی، تولید لباس و کرست و چتر و کلاه، ماشین‌آلات تهیه محصولات نمدی 8 سال

 گروه 10ـ صنایع پلاستیک :            

1- ماشین‌آلات و تجهیزات پلاستیک سازی و بسته‌بندی، ‌مشمع، ورق پلاستیک و سایر مصنوعات پلاستیکی ـ ماشین‌آلات ساخت نوار کاست و صفحه گرامافون و مشابه ـ تولید لوله و اتصالات پلاستیکی و پی ،وی، سی و مشابه ـ تولید کیسه و لفاف و نخ نایلونی و پلاستیکی ـ تولید لوله، مشمع قیراندود و غیره  10 سال

2ـ انواع غلطک برای ساخت پلاستیک  5 سال

3ـ هزینه قالب‌ها از تاریخ شروع در حساب هزینه بهره برداری پذیرفته میشود.100%

 گروه 11ـ صنایع دارویی و بهداشتی و پزشکی :           

1ـ ماشین‌آلات تولیدی داروسازی و بسته‌بندی آن، وسایل آرایشی، عطر و ادوکلن و گلات و دودورانت و سایر محصولات آرایشی زنانه مانند سشوار و مشابه. 10 سال

2ـ ماشین‌آلات صابون‌سازی و بسته‌بندی آن، ساخت خمیردندان و خمیر دندانسازی و مسواک و برس و مشابه ، تولید باندهای طبی و پنبه هیدروفیل و وسایل ضدعفونی، تهیه و تولید گلیسیرین، پودرهای ظرفشویی، رختشویی، پاک کننده، ماشین‌آلات و تجهیزات تهیه سموم دفع آفات خانگی و کشاورزی و مشابه.  8 سال

3ـ وسایل اطاق عمل و جراحی و ابزار و تجهیزات بیمارستانی (وسایل دندانپزشکی و پیراپزشکی و آزمایشگاهی و رادیولوژی و رادیوتراپی و فیزیوتراپی و بیهوشی و امثالهم) 10 سال

4ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید وسایل اطاق عمل و جراحی و ابزار و تجهیزات بیمارستانی (وسایل دندانپزشکی و پیراپزشکی و آزمایشگاهی و رادیولوژی و بیهوشی و امثالهم) 10%

 گروه 12ـ صنایع روغن نباتی و تصفیه روغن :           

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید روغن نباتی کلاً ـ ماشین‌آلات و تجهیزات روغن کشی شامل (سیلوها، پاک کننده‌ها، لیترگیری، خوردکن، جداکننده، آسیاب‌ها، پرس و صافی‌ها) ـ تصفیه روغن شامل (سانتریفوژ، بی‌رنگ کننده‌ها، تولید هیدروژن، صافی‌ها، بی‌بو کننده‌ها، بسته‌بندی، اندازهگیری و مخازن)  10 سال

 گروه 13ـ صنایع چوب و تکثیر و گراور:       

1ـ ماشینهای چاپ و چاپخانه شامل دستگاههای (مرکب سازی، برش، چاپ معمولی، چاپ افست، چاپ پلاستیک و شیشه و صحافی) و ماشین‌های حروف سازی و تهیه کلیشه و گراور  10%

2- ماشین‌های پلی‌کپی، فتوکپی، تکثیر، اوزالید،‌زیراکس و مشابه 5 سال

3ـ حروف چاپخانه و کلیشه و گراور در سال استفاده در حساب هزینه بهره برداری پذیرفته میشود.100 %

 گروه 14ـ صنایع قند و شکر:           

1ـ ماشین‌آلات تولیدی شکر و قند از چغندرقند و نیشکر ـ تصفیه شکر و تهیه قند حبه و کله، آپارات‌ها و مخازن شربت15 سال

 گروه 15ـ صنایع مصالح ساختمانی:  

1ـ ماشین‌آلات تولید و تهیه: انواع کاشی و سرامیک و لعاب و رنگ مربوطه، انواع مختلف آجر و سفال و پوکه، شن و ماسه و دانه بندی آنها، بتون و آسفالت، سنگبری و سنگ کوبی و صیقل زنی و موزائیک سازی و سنگفرش و بلوک و جدول، گچ و آهک، گچ‌های پیش ساخته، لوله و ورق سیمانی نسوز و پنبه نسوز و اتصالات مربوطه، خانه‌های پیش ساخته و سیپورکس، انواع تیرچه بلوک و سقف بلوک، انواع لوازم بهداشتی و آب و فاضلاب ساختمان و تجهیزات و قالب‌های مربوطه و سایر مصالح ساختمانی 10 سال

گروه 16ـ صنایع شیشه:     

1ـ ماشین‌آلات تولید: انواع شیشه‌های بطری، نشکن، ساختمانی، مشجر و تراش شیشه و موارد مشابه 10 سال

2ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: انواع چینی و بلور و آیینه، کوره ذوب مواد و بوته، انواع مصنوعات شیشه‌ای از قبیل حباب‌ها، آمپول‌ها، پشم‌شیشه و سایر موارد مشابه 8 سال

3ـ قالب‌ها و ظروف و غلطک‌های مربوط به این صنعت و آجرنسوز مورد مصرف کوره از تاریخ شروع استفاده در حساب هزینه منظور گردد. 100%

 گروه 17ـ صنایع سیمان:    

1ـ ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و تهیه انواع سیمان معمولی و رنگی و مخصوص و وسایل بسته‌بندی، سنگ شکن و آسیاب‌ها کوره‌ها و فیلترها و مخلوط کن‌ها و سایر موارد مشابه 10 سال

2ـ کلیه قالب‌های مربوط به صنایع ساختمانی و سیمان از تاریخ شروع استفاده در حساب هزینه بهره برداری منظور خواهد شد. 100%

گروه 18ـ صنایع غذایی و خوارکی و نوشابه سازی:

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: شیر و لبنیات پاستوریزه، بستنی، آدامس، آب نبات، شکلات، تافی و غیره و انواع سوسیس و کالباس، برنج‌کوبی، الکل صنعتی و تجارتی، انواع نوشابه‌های غیر الکلی و آب معدنی و مشابه  10 سال

2ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید : انواع نان، بیسکویت، شیرینی، قند، نبات و غیره و کارخانجات کنسرو، کمپوت، آب میوه، آرد بکینگ پاور، ‌خشکبار و مشابه انواع ماکارونی و رشته، نشاسته و گلوگز، چای و بسته بندی آن، خمیر مایه نان و صنایع تخمیری، شیر خشک و غذای کودک و مواد پروتئینی، سرکه و مواد مشابه دیگر 8 سال

3ـ سنگ آسیاب در سال استفاده در حساب هزینه پذیرفته می شود. 100%

 گروه 19ـ صنایع شیمیایی:

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: مواد اسیدی و بازی و سود و کربنات و بی کربنات دو سود، مواد شیمیایی حلال و رزین‌ها ، کودهای شیمیایی، اوره، سوپر فسفات، پتاس، آمونیاک و کلیه موارد مشابه 6 سال

2ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: گازهای اکسیژن، هیدروژن، هلیوم و تجهیزات حمل و نقل و تخلیه و پرکردن آنها و مخازن و کپسولها، واکس‌ورنی، بتونه و شمع، مواد اولیه پلاستیک، مواد شیمیایی از منابع آلی و کلیه موارد مشابه 8 سال

3ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: روغن های معدنی، روغن‌های موتور و روغن‌های مخصوص و تصفیه خانه‌های مربوط و سایر موارد مشابه 15 سال

4ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: الیاف و نخهای مصنوعی به طور کلی ، رنگ و روغن جلا و روغن‌های صنعتی لاک الکل، مواد شیمیایی از منابع معدنی و کلیه موارد مشابه 10 سال

 گروه 20ـ صنایع نفت و پتروشیمی:

 1ـ کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات : اکتشاف و حفر چاه‌های نفت زمینی و دریایی و فلات قاره، تولید و پالایش نفت و مشتقات آن، تولید مواد پتروشیمی، تولید انواع قیرامولسیونه، ایستگاه‌ها و پمپخانه‌های تقویتی فشار و کلیه موارد مشابه مرتبط با صنایع نفت و پتروشیمی 10 سال

 گروه 21ـ صنایع سلولزی و چوبی:   

1ـ کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید: کارتون و جعبه مقوایی، دستمال کاغذی و تیشو و کاغذ دیواری و تزئینی، لیوان کاغذی و مقوایی و کاغذهای پارافینی، پاکت و کاغذ بری کلیه موارد مشابه 12 سال

2ـ کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید: کاغذ سمباده و سایر کاغذهای صنعتی  8 سال

3ـ کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید: چوب و چوب بری و خرده چوب ، نجاری (اره، فرز، رنده و…) تخته چند لا، فیبر، نئوپان، اشباع چوب و روکش و … ، قالب کفش و مدل سازی، پارکت چوبی، مبل و صندلی و نیمکت و قفسه، فرمیکا، کبریت سازی و مواد محترقه آتش بازی و موارد مشابه مرتبط با صنایع چوبی 10 سال

4ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید وسایل و ماشین‌آلاتی که در این صنعت به کار می‌رود 10 سال

 گروه 22ـ صنایع کاغذ و خمیر کاغذ: 

1ـ ماشین‌آلات تولید و ساخت: خمیر کاغذ به روشهای مختلف، کاغذ مقوا از هر نوع و کاغذ اسکناس و موارد مشابه 10 سال

 گروه 23ـ صنایع برق و الکترونیک:

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید : کلیه وسایل صوتی و تصویری الکترونیکی (تلویزیون، رادیو، ضبط و … ) و کلیه ماشین‌های محاسباتی الکترونیکی و دستگاه‌های منتاژ و سایر موارد مشابه 10 سال

2ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید : انواع لامپ‌ها و چراغهای راهنمایی و علایم خبری، انواع سیم‌ها و کابلهای برق فشار قوی و ضعیف و از هر نوع فلز و آلیاژ برای مصارف مختلف، انواع کلید و پریز و سرپیچ و مقره و لوله برگمن، لوازم اندازه گیری برق و الکترونیک، انواع ترانس‌ها و سایر لوازم برقی و الکترونیکی، باطری خشک و تر و زغالهای صنعتی 8 سال

 گروه 24ـ صنایع لوازم خانگی:

1ـ ماشین‌آلات تولید : انواع اجاق گاز و بخاری، انواع شوفاژ و مشعل و رادیاتور و تجهیزات حرارت مرکزی، انواع آبگرمکن، انواع کولر، فن‌کویل، تهویه مطبوع، چیلر و تجهیزات تبرید، انواع یخچال و فریزر و ماشین لباسشوئی، انواع پنکه، بخاری، جاروبرقی، پلوپز، کباب پز، آرامپز، انواع ساعت دیواری، سماور، لوستر، چراغ خوراک پزی، انواع آبمیوه گیری، چرخ گوشت، مخلوط کن‌ها، قهوه سازها، انواع فلاسکها، یخ‌سازی و سردخانه‌ها، سالنهای سردکننده و نگهداری مواد غذایی و سبزیجات و مواد خوراکی و سایر لوازم خانگی _ 10 سال

2ـ ماشین‌آلات تولید و تهیه : انواع چراغها و توری چراغ و موارد مشابه  8 سال

گروه 25- صنایع لاستیک:   

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید : انواع تایر و تیوب وسایل تخلیه، انواع روکش لاستیک، انواع فوم و رابر (تشک لاستیکی)، انواع فرشهای لاستیکی و تسمه پروانه‌ها، انواع لوازم ورزشی لاستیکی، انواع کف و پاشنه لاستیکی و سایر تولیدات لاستیکی  10 سال

2ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید : انواع ریخته گری‌های لاستیک برای مصارف صنعتی (لاستیک‌های ضد حرارت، ضدآب، ضد الکتریسیته، ضد ضربه و موارد مشابه) و قالب‌های آن. 5 سال

گروه 26- صنایع چرم و کفش:         

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید‍: چرم و پوست،‌آماده کردن روده، سالامبور، مصنوعات چرمی، بند کفش و پارچه آستری کفش، انواع کفش چرمی و لاستیکی و سوپر فلکس، انواع پوتین و چکمه، انواع کفش ترلون و پارچه‌ای، ورزشی و کتانی و پلاستیکی، انواع دمپایی پلاستیکی، انواع زیره کفش و صندل و سایر موارد مشابه، قطعات یدکی ماشین‌آلات کارخانجات کفش سازی 10 سال

 گروه 27ـ صنایع مخابرات 

1ـ ماشین‌آلات تولید: انواع تلفن و وسایل ارتباطی، رله ها، بردها، تجهیزات پستی، کلیه تجهیزات و وسایل مخابراتی، بی سیم ، دکلهای محمل، پایه‌ها و سایر موارد مرتبط با صنعت مخابرات         8 سال

 گروه 28ـ صنایع فولاد سازی و ذوب فلزات:   

1ـ ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و ریخته گری :چدن و صنایع جنبی و کوره‌های بلند، فولادریزی مداوم و متناوب، مواد اولیه چدن و فولاد، نورد فولاد و آهن، تیر آهن و تسمه و نبشی، سپری آرماتور و سایر محصولات نورد و فولادی ساختمانی، ورق آهن و فولادهای صنعتی، فولادهای ضد زنگ و مخصوص و سایر موارد مشابه 8%

2ـ ماشین‌آلات و تجهیرات تولید و ریخته گری: آلومینیوم، مس و سرب و روی، سایر فلزات رنگین و نورد و تهیه محصولات 15%

3ـ ماشین‌آلات و تجهیزات نورد: آلومینیوم و مس و سرب و روی و تولید محصولات آنها 10%

4ـ ماشین‌آلات و کوره و دستگاه تقطیر زغال سنگ و کک سازی 10 سال

5ـ کلیه قالبهای ریختهگری و فلز کاری محصولات فوق و آجرهای نسوز و ابزار عمل آتش خوار مورد مصرف کوره‌ها، در سال استفاده در حساب هزینه پذیرفته می‌شود. 100%

گروه 29ـ صنایع آبرسانی و تصفیه آب و فاضلاب:       

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: پمپ‌ها و توربینهای آبی و موتور پمپ‌ها و متعلقات مربوطه، تجهیزات تهیه آب صنعتی و سختی گیرها و یونیزاسیون آب و تصفیه آب موارد مشابه 10 سال

2ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید : تجهیزات آبرسانی و اتصالات شبکه‌ها و وسایل انتقال آب، تصفیه فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی آب و مخازن مربوطه و موارد مشابه 15 سال

3ـ ماشین‌آلات و تجهیزات: تصفیه فاضلاب‌ها، شیرین کردن آب دریا و صنایع جنبی 10%

گروه 30ـ صنایع کشاورزی، دامداری و مرغداری:       

1ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید وسایل و تجهیزات کشاورزی: از قبیل خیش، بذرپاش، کودپاش، دیسک، خرمن کوب، لولر، وجین کن، علف چین، پیلر، سم پاش و سایر وسایل مشابه 10 سال

2ـ ماشین‌آلات و لوازم: سمپاشی و دفع آفات کشاورزی و دامی، دوشیدن شیر و دامداری و کشتارگاه ها و تلقیح مصنوعی، جوجه‌کشی (انواع مختلف)، پرورش جوجه و مرغ، انواع تراکتور، خیش، بذر پاش، کودپاش، دیسک، خرمن کوب، ماله، وجین کن، کمباین، سمپاش و لوازم دفع آفات نباتی و دامی، علف چین‌ها و سایر وسایل و لوازم مشابه 30%

3ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: خوارک دام و طیور و سیلو کردن خوراک دام و مواد کنسانتره و آرد ماهی و صنایع دخانیات و تجهیزات تهیه توتون و تنباکو، ماشین پرورش وتکثیر ماهی و موارد مشابه 8 سال

4ـ ماشین‌آلات: پنبه پاک کنی و عدل بندی و خشک کن، تولید قطعات یدکی کلیه ماشین‌آلات و و سایل مرتبط با صنایع این گروه 10 سال

گروه 31ـ صنایع تراکتور سازی و کمباین:     

صنایع و کارخانجات تولید: انواع تراکتور زنجیری و لاستیکی با قدرت‌های متفاوت، انواع کمباین برای غلات، گیاهان ریشه‌ای، چغندرقند، نیشکر و پنبه دانه‌های روغنی و غیره، زیجیر تراکتور و تانک‌ها و قطعات یدکی مرتبط با صنایع این گروه 10 سال

گروه 32ـ صنایع ماشین سازی:

1ـ ماشین‌آلات و کارخنجات تولید: کمپرسور هوای فشرده، الکترو موتور و الکترو پمپ، موتورهای بنزینی و دیزلی، پمپ‌های سانریفورژ و غیره، توبین‌های برق و بخار آب، بلبرینگ و رول برینگ، انواع پمپ‌های هیدرولیک، تجهیزات ریختهگری و قالب گیری، ماشین‌آلات کارخانجات صنعتی و سایر موارد مشابه 10 سال

گروه 33ـ صنایع سینمایی و فیلم برداری:       

1ـ ماشین‌آلات و دستگاه ها: سینمایی و فیلم برداری، ساخت دستگاه های فیلم برداری و سینمایی، چاپ و ظهور فیلم و دوبلاژ، نمایش فیلم و آپارات ها و موارد مشابه 10 سال

2ـ دوربین های فلکی و تجهیزات مربوط به ستاره شناسی و نجوم و غیره 15 سال

3ـ بهای امتیاز فیلم های وارده اعم از حق نمایش و بهای کپی:

الف ـ چنانچه مدت قرارداد نمایش فیلم یکسال باشد 100%

ب ـ چنانچه مدت قرارداد بیش از یکسال باشد 70%

ج ـ چنانچه در قرارداد مدت تعیین نشده باشد حداکثر 4سال

تبصره ـ استهلاک بهای فیلم از روزی که نمایش داده می شود به نحو مذکور بند 3 در حساب هزینه پذیرفته خواهد شد (اولین نمایش فیلم مبداء سال استهلاک محسوب خواهد شد)           

گروه 34ـ صنایع اتمی و نیروگاه های اتمی:

1ـ ماشین‌آلات: تولید تجهیزات اتمی  5 سال

2ـ ماشین‌آلات: تولید کارخانجات آب سنگین و تجهیزات نیروگاه های هسته ای 5%

3ـ تجهیزات و وسایل نگهداری فضولات هسته ای  10%

گروه 35ـ صنایع رنگ و چسب :     

ماشین آلات تهیه : انواع رنگهای ساختمانی و صنعتی ، انواع چسب و صمغ (مخصوص و صنعتی) و غیره 10 سال

گروه 36ـ صنایع متفرقه :     

1ـ ماشین‌آلات زیپ سازی10 سال

2ـ ماشین‌آلات قالیشویی و لباسشویی و مشابه 8 سال

3ـ تجهیزات: سرویس و رنگ کردن اتومبیل، بالانس چرخ و تیون آپ و سایر موارد مربوط به تعمیرکاری اتومبیل و خودرو 8 سال

4ـ ماشین‌آلات تهیه و تولید: مداد، خودکار، قلم و خودنویس و فندک و موارد مشابه 10 سال

5ـ ماشین‌آلات و وسایل: پارکهای تفریحی اعم از برقی، پتوماتیکی، روغنی و الکتریکی و غیره مانند: چرخ و فلک، آکروجت، ترن هوایی، ماشین های برقی و غیره و تأسیسات تله کابین و تله اسکی و موارد مشابه 10 سال

6ـ ماشین‌آلات و تجهیزات سایر صنایع متفرقه: 8 سال

7ـ سایر ادوات و ابزار مختلف که در این جدول پیش بینی نشده  4 سال

گروه 37ـ سایر اموال و اثاثیه:         

1ـ اموال و اثاثیه اداری و ماشین‌آلات دفتری از قبیل : تحریر، تایپ، کپی، حساب، فاکس10 سال

2ـ سخت افزار سیستم های رایانه ای و موارد مشابه 10 سال

3ـ سخت افزار رایانه ای شخصی3 سال

4ـ اموال و اثاثیه: هتل ها و متل ها و مسافرخانه ها و رستورانها و سینما و تئاتر و موسسات تعلیم و تربیت و موارد مشابه 5 سال

گروه 38ـ حقوق مالی:       

1ـ امتیازات و بهای خرید فرمول و علایم تجاری و صنعتی و غیره

الف ـ برای تولید مقدار معینی باشد به نسبت تولید هر سال

ب ـ قرارداد برای مدت معینی منعقد شده باشد به نسبت مدت قرارداد

ج ـ مبلغ مشخصی برای هر سال باشد در همان سال قابل استهلاک است

د ـ در سایر شرایط 2 سال

2ـ حق التألیف ،‌حق التصنیف و سایر حقوق خریداری انحصاری 4 سال

گروه 39ـ دارائیهای صنعت آب و برق :         

الف : صنعت آب: 

1ـ ساختمانهای بتنی تأسیسات بهسازی، پمپاژ، تصفیه و نیروگاه آب و ساختمانهای بتنی مسکونی و اداری مربوطه 30 سال

2ـ ساختمانهای اسکلت فلزی تأسیسات بهسازی، پمپاژ، تصفیه و نیروگاه آب و ساختمانهای اسکلت فلزی و اداری مربوطه 20 سال

3ـ ساختمانهای آجری تأسیسات بهسازی، پمپاژ، تصفیه و نیروگاه آب و ساختمانهای آجری مسکونی و اداری مربوطه10 سال

4ـ مخازن بتنی ذخیره آب، لوله ها و کانال های آبرسانی بتنیی  30 سال

5ـ مخازن هوایی (فلزی) ذخیره آب، لوله های آبرسانی چدنی، تجهیزات تصفیه خانه ها و لوازم انبارها   15 سال

6ـ سدها: رقم قطعی عمر مفید اقتصادی هر سدی بنا بر نوع سد و میزان رسوبات آن توسط مقاطه کار مهندس مشاور، کارشناش وزارت نیرو و کارشناس سازمان آب مربوطه تعیین خواهد شد. 35 ـ 100  سال

7ـ تأسیسات سدها، تجهیزات مکانیکی و برق سدها 35 سال

8ـ مخازن سدها و راههای آبی 75 سال

9ـ تونلها 50 سال

10ـ قنوات، تجهیزات دستگاه دیگ بخار،‌لوله های آبرسانی فولادی و دوکنیل، لوله ها و شیرهای اصلی آتش نشانی و عمومی 25 سال

11ـ چاه های تأمین آب، تأسیسات مربوطه 8 سال

12ـ ساختمان تأسیسات نیروگاه، سایر تأسیسات و تجهیزات نیروگاه و شبکه های انشعاب آب 20 سال

13ـ جاده ها، خیابان ها، پل ها و پیاده روها 10 سال

14ـ تجهیزات پمپاژ برقی، دیزلی، آبی، بخاری، دستگاههای تولید برق و سایر تجهیزات پمپاژ، تأسیسات و دستگاههای شوفاژ، تهویه مطبوع، وسایل گرم کننده و خشک کننده، لوازم و وسایل آزمایشگاه و بهداری، مخابراتی و سایر تجهیزات و اموال عمومی 10 سال

15ـ اسباب و اثاث منزل، اماکن عمومی، بیمارستانها، فروشگاهها، اماکن تفریحی، آموزشی کنتورهای آب و ابزار و لوازم کارگاه و گاراژ و وسایط نقلیه و ماشین‌آلات کشاورزی و ماشین‌آلات سنگین ساختمانی 5 سال

16ـ هزینه های سازمانی از قبیل مخارج ثبت و حق مشاوره 3 سال

17ـ مطالعات اولیه (از قبیل مطالعات فنی و تهیه پروژه): بیشتر از یک میلیارد ریال 6 سال و کمتر از یک میلیارد ریال 3 سال          

ب : صنعت برق: 

1ـ وسائل و تجهیزات تولید، انتقال و توزیع برق شامل دیگ بخار، توربوژنراتور، تیرها، برجها، پستهای برق و سایر موارد مشابه25 سال

2ـ انواع دستگاههای محرک ، مولد، موتورهای (گازی و دیزلی) و تجهیزات اصلی و متفرقه آنها و کنتورهای برق20 سال

3ـ چرخهای آبی، توربین ها، ژنراتورها، سیم ها و کابلها و لوله های پوششی (هوایی و زیرزمینی) و سایر لوازم مربوطه 35 سال

4ـ مخازن، سدها و آبروهای مربوط به تأسیسات تولید برق75 سال

5ـ تأسیسات روشنایی معابر، لوازم و تجهیزات و ابزار انبارها، کارگاهها و آزمایشگاهها و سایر وسایل متفرقه 15 سال

6ـ تجهیزات کامپیوتری مراکز کنترل برق، تأمین کننده قدرت، تهویه مطبوع و ایمنی و مخابراتی مرکز دیسپاچینگ 10 سال

7ـ ساختمانهای محل نصب و تأسیسات و تجهیزات تولید برق،‌توربین های بخار و گازی و مولدهای درون سوز و سیکل ترکیبی، پست های انتقال و توزیع برق و تأسیسات دیسپاچینگ 40 سال

8ـ ساختمان مخازن و انبارهای سوخت نیروگاهها و ملحقات آنها 20 سال

9ـ ساختمان و ابنیه محل نصب نیروگاههای هیدرولیکی 55 سال

10ـ جاده ها، راه آهن، پلها و ساختمان پست های مربوط به تأسیسات تولید و انتقال نیرو 50 سال

11ـ سایر دارائیها مطابق نرخ های مذکور در گروه های قبلی (حسب مورد)            

جدول استهلاکات موضوع ماده 151 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380

تذکرات و توضیحات :

تبصره 1ـ در مواردی که استهلاک براساس سال تعیین شده نسبت به مانده مستهلک نشده دارایی ها در اولین سال مالیاتی مشمول اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/80 به شرح زیر عمل خواهد شد:

الف: در صورتیکه مدت استهلاک موضوع این جدول بیشتر از مدت استهلاک طبق جدول سابق باشد، مانده دفتری دارایی استهلاک پذیر ظرف مدت باقیمانده از سال اول اجرای این جدول مستهلک خواهد شد.

ب: در صورتیکه تفاوت مدت استهلاک موضوع این جدول کمتر از مدت استهلاک طبق جدول سابق باشد، مانده دفتری دارایی استهلاک پذیر کلاً در سال اول اجرای این جدول مستهلک خواهد شد.

تبصره 2ـ در مواردی که استهلاک براساس روش نزولی موضوع بند الف ماده 150 قانون مالیاتهای مستقیم تعیین میگردد ملاک عمل برای محاسبه استهلاک مانده دارایی های استهلاک نشده در اول سال 1381 طبق نرخ نزولی این جدول خواهد بود.

تبصره 3ـ آن قسمت از دارایی های شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکتهای آب یا برق یا آب و برق منطقه ای وابسته به وزارت نیرو، شرکت تولید و انتقال نیروی برق (توانیر) ، سازمان برق ایران، شرکت مهندسی آب و بانکها، که در این جدول برای آنها نرخ استهلاک تعیین نشده ، براساس پیشنهاد دستگاه ذینفع نرخ استهلاک حسب مورد توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و پس از تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

تبصره 4ـ نرخ استهلاک کوره هایی که در صنعت به کار می رود به جز مواردی که در این جدول در گروه مربوط به صنعت خاص خود پیش بینی شده است در هر مورد برابر حداقل نرخ استهلاک ماشین‌آلات مربوط به آن صنعت خواهد بود.

تبصره 5ـ هزینه مطالعات فنی و تهیه پروژه صنایع براساس مقررات بند 4 ماده 149 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 66 و اصلاحیه های بعدی قابل استهلاک خواهد بود.

تبصره 6ـ در مواردی که دارایی قابل استهلاک پس از آمادگی برای بهره برداری به علت تعطیلی کار موسسه یا علل دیگر برای مدتی مورد استفاده قرار نگیرد، میزان استهلاک در مدتی که دارایی مورد استفاده قرار نگرفته معادل 30% نرخ استهلاکی خواهد بود که در این جدول برای آن دارایی تعیین گردیده است، در صورتیکه محاسبه استهلاک بر حسب مدت باشد 70% مدتی که دارایی در آن مدت مورد استفاده قرار نگرفته است به باقیمانده مدت تعیین شده برای استهلاک دارایی در این جدول اضافه خواهد شد.

تبصره 7ـ در صنایعی که آسیاب های سنگی به کار می رود و در این جدول در گروه خاص خود پیش بینی نشده است ، بهای سنگ آسیاب کلاً در سال اول استفاده از آن در حساب هزینه بهره برداری پذیرفته می شود.

تبصره 8ـ در مواردی که بین مودی و اداره امور مالیاتی قبل از قطعیت مالیات، در تشخیص نوع ماشین‌آلات و لوازم آن و سایر اموال و تطبیق آنها با گروه صنایع مذکور در این جدول برای تعیین میزان استهلاک اختلاف پیدا شود،‌رسیدگی و تطبیق مورد با گروهها و ردیف های مشروحه در جدول در هیأتی مرکب از سه نفر به شرح زیر که در تهران (سازمان امور مالیاتی کشور) تشکیل خواهد شد به عمل خواهد آمد.

 1ـ یک نفر کارشناس وزارت صنایع و معادن به نمایندگی از طرف وزارتخانه مذکور .

2ـ یک نفر از صاحبان صنایع عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به نمایندگی و معرفی اتاق مزبور.

3ـ یک نفر از کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور به نمایندگی و معرفی سازمان یاد شده که ضمناً سمت و ریاست هیأتی را به عهده خواهد داشت، هر یک از سازمانهای مذکور علاوه بر عضو اصلی لااقل یک نفر هم به عنوان علی البدل این هیأت تعیین خواهد کرد، هیأت مذکور پس از رسیدگی و عندالزوم اخذ توضیحات مؤدی رأی مقتضی صادر خواهد کرد. رأی صادره به اکثریت مناط اعتبار است و ادارات امور مالیاتی و هیأت های حل اختلاف مالیاتی موظفند طبق نظر هیأت مزبور رفتار نمایند.

تبصره 9ـ در مورد صنایع و ماشین‌آلات و هرگونه دارایی استهلاک پذیر دیگری که در این جدول گروه خاصی برای آن پیش بینی نشده است یا به فرض پیش بینی برای بعضی از ماشین‌آلات و دارایی دیگر مربوط به آن گروه به عنوان سایر ماشین‌آلات و دارایی ذکر نشده و یا مشابه و نظیر نرخ استهلاک تعیین نگردیده است، سازمان امور مالیاتی کشور جدول استهلاک آنها را به عنوان جدول متمم تهیه و پس از تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی به موقع اجراء خواهد گذاشت.

تبصره 10ـ افزایش بهای داراییهای موسسه ناشی از تجدید ارزیابی قابل استهلاک نخواهد بود. لکن شرکتهای دولتی که صد در صد سهام آنها متعلق به دولت یا متعلق به شرکتهای دولتی مزبور هستند و در اجرای ماده 62 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی و ... داراییهای ثابت خود را تجدید ارزیابی می نمایند، اضافه ارزش داراییهای تجدید ارزیابی شده به اضافه قیمت دفتری آنها جمعاً از تاریخ تجدید ارزیابی به استثناء دارایی های گروه 39 جدول (صنعت آب و برق) براساس دو برابر مدت و یا نصف نرخهای مقرر در این جدول قابل استهلاک خواهد بود.

تبصره 11ـ استهلاک داراییهای تجدید ارزیابی شده بانکها کما کان تابع مقررات جدول موضوع نامه شماره 976 مورخ 23/4/72 وزات امور اقتصادی و دارایی خواهد بود.

تبصره 12ـ دارایی های موسسه که به صورت دست دوم خریداری می شوند طبق مقررات این جدول قابل استهلاک خواهند بود.

تبصره 13ـ موسسات مجاز می باشند که دارایی های استهلاک پذیر خود را بیش از مدت و یا با نرخی کمتر از نرخهای مقرر در این جدول مستهلک نمایند.

تبصره 14ـ هزینه مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارایی قابل استهلاک از زمان انجام هزینه حسب مورد براساس نرخ و کل مدت مقرر در این جدول برای آن دارایی قابل استهلاک خواهد بود.

تبصره 15ـ داراییهایی که قیمت تمام شده آنها به طور کامل مستهلک می گردد، تا زمانیکه در مالکیت موسسه می‌باشند باید بهای تمام شده و میزان ذخیره استهلاک آن دارایی به طور کامل در دفاتر موسسه نشان داده شود.

تبصره 16ـ مقررات این جدول شامل مودیانی میباشد که سال مالی آنها از تاریخ 1/1/1381 و بعد شروع میشود و در مورد سالهای مالی قبل از آن، جدول استهلاک قبلی ملاک عمل میباشد. نسبت به دارائیهایی که میزان استهلاک آنها در این جدول پیش بینی نشده و بعداً تصویب میگردد نرخ مصوب نسبت به سالهای مالیاتی قبل از سال تصویب که مالیات آن سالها قطعیت نیافته تسری داده خواهد شد.

وجود اینکه سازمان امور مالیاتی از وضع ماده151 قانون مالیاتهای مستقیم بدنبال اهداف ذکرشده می باشد اما بر این ماده نیز اشکالاتی را می توان ایراد نمود که عبارتنداز :

علل استهلاک :

در استانداردهای حسابداری استعمال ، گذشت زمان و سایر عوامل ( دمده شدن ، نابابی ناشی از تغییر در تقاضا و ... ) دلیل اصلی استهلاک شناخته شده است ولی در جدول استهلاکات موضوع ماده 151 گذشت زمان بعنوان تنها عامل استهلاک شناخته شده است و عوامل دیگر مد نظر قرار نگرفته است . لذا مفهوم استهلاک از دیدگاه قانون مالیاتهای مستقیم با استانداردهای حسابداری متناقض می باشد .

معیار یا مبنای استهلاک :

در قانون مالیاتهای مستقیم جهت ایجاد یکنواختی بین واحدهای تجاری در نحوه محاسبه استهلاک مبنای (نرخ و مدت) یکسانی برای هر دارایی مقرر شده و برآورد این معیارها با طبقه بندی گروهی دارائیهای مشابه انجام گرفته لذا برخی عوامل از جمله نوع و چگونگی استفاده از دارایی توسط واحدهای تجاری نادیده گرفته شده است بنابراین معیار یا مبنای محاسبه استهلاک طبق جدول استهلاکات (ماده 151 قانون مالیاتهای مستقیم) در برخی واحدهای تجاری بیانگر واقعیت نمی باشد .

روشهای محاسبه استهلاک طبق قانون مالیاتهای مستقیم (تبصره 3 جدول استهلاکات)

طبق قانون مالیاتهای مستقیم دو روش از روشهای مختلف استهلاک در قانون مجاز شناخته شده است با این توضیح که اگر برای دارایی طبق قانون مالیاتهای مستقیم نرخ تعیین شده باشد از روش نزولی و در مواردی که مدت تعیین شده باشد روش خط مستقیم بکار می رود به بیان دیگر مدت و نرخ ملاک تمییز بین دو روش است.

طبق استانداردهای حسابداری انتخاب روش سر شکن کردن مبلغ قابل استهلاک امری قضاوتی است در صورت استفاده از قوانین مالیاتی در راستای اهداف حسابداری ، انتخاب روش استهلاک ، از اختیار مدیران خارج شده و شاید محدودیتی برای افشاء خط مشی و عملکرد واقعی مدیران واحدهای تجاری یا اهم رویه های حسابداری باشد .

ارزش اسقاط و مأخذ استهلاک :

در جدول ماده 151 قانون مالیاتهای مستقیم مأخذ استهلاک قیمت تمام شده دارایی   می باشد . ومنظور از قیمت تمام شده بهای تحصیل دارایی و مخارج مربوط به تعمیرات اساسی آن می باشد . با این فرض ، ارزش اسقاطی که طبق استانداردهای حسابداری یکی از اقلام موثر در محاسبه استهلاک شناخته شده و قابل مستهلک شدن نمی باشد در جدول استهلاکات نادیده گرفته شده است .

طرز محاسبه استهلاک کسری سال :

از نظر قانون مالیاتهای مستقیم(طبق بند 3 ماده 149) در صورتی که دارایی قابل استهلاک در خلال ماه ( آنچه که از کلمه خلال در قانون استفاده می شود این است که باستثنای روز اول ماه ، روزهای دیگر ، همه خلال ماه هستند ) در اختیار واحدهای تجاری قرار گیرد استهلاک آن از ماه بعد محاسبه خواهد شد . در نتیجه اگر مبلغ استهلاک طبق ماه مذکور با توجه به میزان کارکرد آن در همان ماه با اهمیت باشد نادیده گرفته می شود بعنوان مثال در صنایع کشتیرانی و هواپیمایی مقرون به صرفه نمی باشد .

کاربرد EXCEL در حسابداری

مقدمه

اکسل یک برنامه صفحه گسترده در انجام دادن کارهایی نظیر رسم نمودار، محاسبه ارقام و غیره می‌باشد. به وسیله برنامه اکسل می‌توان مدلها و موقعیتهای مختلف را محاسبه نمود. برنامه اکسل شامل قسمتهای مختلف می‌باشد که هر کدام به نوعی در انجام کارها کمک می‌کند.

کاربرد بسیار وسیع صفحه گسترده‌ها امروزه موجب گردیده است که عملا جایگزین کاربرگهای حسابداری شده و در انجام امور مالی، تجزیه تحلیل اطلاعات، رسم نمودار و بسیاری دیگر مورد استفاده قرار گیرد بطوری که از این نرم‌افزار در هر زمان جهت انجام محاسبه ارقام می‌توان استفاده نمود. مجموعه حاضر یکی از کاربردهای اکسل در فن حسابداری می‌باشد.

هدفهای دوره:

از فراگیران انتظار می‌رود پس از طی دوره بتوانند:

1. با قابلیتهای بیشتری از نرم‌افزار Excel آشنا شوند.
2.  نحوه پردازش اطلاعات import شده از databaseهای دیگر در اکسل را انجام دهند.
3. طراحی صورتهای مالی را انجام دهند.
4. بتوانند یک سیستم حقوق و دستمزد را طراحی و اجرا نمایند.

شرایط شرکت کنندگان :

1-    آشنایی مقدماتی با نرم‌افزار Excel

2-معاونان اداری و مالی، مدیران اداری و مالی، رئیس اداره یا قسمت مالی، حسابرس مسؤول، کارشناس تامین منابع مالی، کارشناس امور مالی، حسابدار مسؤول، کاردان امور مالی، حسابدار، حسابرس، کارشناس و کاردان طرح و برنامه و بودجه.

جدول زمانی سرفصلهای کاربرد Excel در حسابداری

ردیف	عنوان	مدت به ساعت
1	مروری بر اکسل مقدماتی	3
2	آشنایی با ماکروها و کاربرد آنها	2
3	برقراری پیوند بین داده‌های صفحه گسترده	1
4	طراحی صورتهای مالی_ ایجاد ارتباط با حسابهای دفتر کل	7
5	طراحی دفتر روزنامه، دفترکل و ارتباط آنها با صورتهای مالی	3
6	طراحی صورت مغایرت بانکی	2
7	طراحی جداول ارزشیابی و برآورد موجودیهای مواد و کالا	3
8	طراحی محاسبات استهلاک دارائیها	3
9	طراحی محاسبات انواع وامها	3
10	طراحی یک مدل ساده سیستم حقوق و دستمزد	8
11	مروری بر نمودارها	3
12	اصول تهیه و تنظیم و چاپ گزارشات	1
13	پردازش اطلاعات  Import شده از Databaseهای دیگر در اکسل	1
جمع کل		40

هزینه هر ساعت100.000ریال

 

عنوانها و سرفصل مطالب

 

1- مروری بر اکسل مقدماتی (مدت: 3 ساعت)

-    مدیریت کاربرگها

-    مفهوم آدرسها و انواع آن

-    فرمت دهی سلها

-    مروری بر توابع مورد نیاز در طراحی صورتهای مالی

(sum, subtotal, If, velookup, and, or, …)

2- آشنایی با ماکروها و کاربرد آنها (مدت: 2 ساعت)

3- برقراری پیوند بین داده‌های صفحه گسترده

4- طراحی صورتهای مالی_ ایجاد ارتباط با حسابهای دفتر کل

ترازنامه: طبقه بندی حسابها- دارائیها- بدهیها- حقوق صاحبان سهام

صورت سود (زیان): حسابهای درآمد- حسابهای هزینه (پروژه)

صورت گردش وجوه نقد: فعالیتهای عملیاتی- فعالیتهای سرمایه‌گذاری- فعالیتهای تامین مالی

تهیه صورت حساب سرمایه

5- طراحی دفتر روزنامه، دفتر کل و ارتباط آنها با صورتهای مالی

6- طراحی صورت مغایرت بانکی (پروژه)

7- طراحی جداول ارزشیابی و برآورد موجودیهای مواد و کالا

روش Lifo    روش fifo    روش میانگین متحرک (moving average)

 8- طراحی محاسبات استهلاک دارائیها

استهلاک خط مستقیم

طراحی روش مانده نزولی و نزولی مضاعف

روش مجموع سنوات

9- طراحی محاسبات انواع وامها (وام صندوق پس‌انداز، ضروری، مسکن و...)

10- طراحی یک مدل ساده سیستم حقوق و دستمزد

• طراحی جدول مرجع- مالیات، حق اولاد

• محاسبات کسورات

• محاسبات نرخ اضافه کار

• بدست آوردن خالص پرداختی

11- اصول تهیه و تنظیم و چاپ گزارشات (پروژه)

12- پردازش اطلاعات  Import شده از Databaseهای دیگر در اکسل

 منابع:

1-     حسابداری مالی – جلد اول – نشریه شماره 75 سازمان حسابرسی.

2-     حسابداری موجودی موادو کالا- نشریه شماره 80 سازمان حسابرسی.

3-     راهنمای جامع Excel، انتشارات کانون نشر علوم.

4-     Excel 97 پیشرفته، انتشارات کانون نشر علوم.

5-     دوانی، غلامحسین، حسابداری مالیاتی، انتشارات کیومرث.

6-     همتی، حسن، حسابداری میانه (1).

7-     http://mspress.microsoft.com

8-     http://www.microsoft.com